Darıxmağın min bir rəngi
Əsəb tellərində çalınan «Yanıq Kərəm» havası

Dünyada ən dəhşətli şey darıxmaqdır.
Bu, bəlkə də yeganə günahdır ki, onu bağışlamaq olmaz.
O. Uald

Darıxıram, çünki sevincəkliyə səbəb yoxdu. Payızda yarpaqlar töküləndə, qışda qar pəncərəni bəzəyəndə darıxmaqdan lap poema yazmaq olar. Yayın qızmarı başına döyəndə hansı darıxmaqdan danışasan. Amma darıxmaq elə bir şeydi ki, darıxmağa səbəb heç vaxt axtarmırsan. Sevinməyə, ürəyinin açılmağına bir yox, bəzən bir zəmbil səbəb lazım olur. Çünki sevinc, şənlik halına gəlməkçün insan çoxlu müsbət emosiya silsiləsini yaşayır. Əslində insanların əksəriyyəti sevinc hissini yaşayır, necə deyərlər gündəlik dozasını qəbul edir. Sadəcə onların nitqi sevinc halıını təsvir eləməyə layiq dərəcədə inkişaf eləməyib ki, ürəyinin sözünü çatdıra bilsin. Kimisi qarnını doldurub razı qalır və xoşbəxtliyə yaxın hisslər keçirir, kimisi isə qonşusuna badalaq gəlib eynən həmən hissləri keçirir. Təmiz vicdanla da yaşayıb rahatlıq, xoşbəxtlik hissi keçirmək olar. Amma tox qarın bunu daha asanlıqla rellaşdırır. Üstəlik buna daha az vəsait və enerji sərf eləməklə. Bu gün tox adam aclardan daha çoxdur. Amma toxların sayı artdıqca darıxanlar da çoxalır.
Quru, qaşqabaqlı, ölü kimi bozdərili sifətindən ölüdən fərqlənməyən ifadəylə gəzən o qədər insan kollektivləri görmüşəm ki… Onlar hər səhər (əminəm ki, ürəklərində darıxa-darıxa) işə tələsir. İş yerinə çatıb rahatlanan kimi artıq işdən getməyə darıxırlar. Onlar səhərdən axşamacan şingilə kimi neqativ çeynəyir. İşini bir təhər, barmaqarası eləyib içindəki «darıxmaq» adlı əjdahanın ağzına yüzlərlə insanın taleyini atırlar. Səbəbli-səbəbsiz başqasını acılayır, özünü vacib işlə məşğul olduğunu simulə edərək heç işini də başa vurmurlar. Belələrinin gözündə parıltı görmək tilovla bulvarda durub Xəzər dənizindən nərə balığı tutmaq kimi bir şeydir. Görəsən onları cinslərə ayırıb cüt-cüt bir otaqda biğlasaq alınlarının qırışığı açılarmı? İnsanlar qəribədi, bəzən qeybət eləyə bilməyəndə də darıxırlar. Tərs kimi otaq yoldaşın hərdən «Hm..m» deyib başını bulamaqdan başqa bir iş görməyə.
Deyirəm, darıxmaq çox ziyanlı şeydir, bu sevincin çatışmamazlığı deməkdir. Sevinc difisiti, immun çatışmamazlığından heç də geridə qalan xəstəlik deyil. Darıxmaq, xüsusilə də bataqlıq yaşılı rəngində darıxmaq insanı nəyin bahasına olursa-olsun əylənməyə sürükləyir. Lap necə murdar, iyrənc əyləncə olsa da əylənirsən ki, bir iki damla sevinc tapasan. Noolar, lap iyrənc sevinc olsun. Həyat filmdir, o lap pis film kimi olsa da başını qatmalıdır. Ona görə də mən bizi hərdən «qıdıqlayan» intriqalara bir mədhnamə oxuyardım. Əlbəttə, elə bir iş tutma ki, onu nahardan sonra kiminləsə müzakirə eləyə bilməyəsən. İçində qalıb səni partladar. Qədimdən bəri ağıllı kişilər belə deyiblər ki, həyatda iki işlə məşğul olmağın mənası var. Birisi elm, o birisi əxlaqsızlıq, ya da pozğunluq adlandırılar iş. Bunu mən demədim a, ağıllı kişilər deyib. Köşənin həcmi balaca olmasaydı aşağıda mənbə verib istinad göstərərdim.
Darıxanda həyatı müşahidə edə bilərsən, xüsusilə də istədiyin kimi yaşaya bilmirsənsə. İnsan 3 şeyə uzun müddət baxa bilir: odun yanmasına, suyun axmasına və başqa adamın işləməsinə. Müşahidəyə qalanda ideal varian yanğındır. Xüsusilə də gecə saatlarında. Əlbəttə ki, sənin evin yanan evin damına bitişik deyilsə.
Darıxanda həqiqət axtarışına da çıxa bilərsən. Bu lap uzun oyun olacaq. Özünü incidənlərdən deyilsənsə həqiqət axtarmağın gələn kimi vurma cədvəlinə göz gəzdir. O saat rahatlaşacaqsan. Oxucum deyəcək ki, bu darıxmaq yox stresdir. Balaca, səni içəridən yontalayan, səbəbini bilmədiyin, inildəyən… Psixiatrlar stresin yüz min rəngini tapıblar. Məncə stress odur ki, gecə çığırıb yuxudan diksinib ayılırsan və anlayırsan ki, hələ yatmamısan. Bax bu stressdir. İstidən də ola bilər. Ondan başqa hamısının adını darıxmaq qoyacam. Təmirli, kondisionerli, rahat evimdə oturub problemsiz həyatımda Afrika aclarının dərdini çəkmədən, ölənləri, itənləri anmadan, fəlakətləri, faciələri yaşamadan xımır-xımır darıxacam. Ümidim var ki, bu darıxmaq mənim əsəblərimi sonacan yonub həssas, tarım simə çevirəcək ki, istilər yenən kimi adam arasına çıxanda kimsə mənim əsəb tellərimdə «Yanıq Kərəm» çala bilsin… Bilirsiz də, tel tarım olmasa musiqi alınmır.