|
Qanla
yuyulan günahlar
Yaxud «Sənə qurban olum» deyənlərin təmizlənmə mərasimi
İnsan qəddardı. İnsan hələ də qan tökməyindədi. İnsan hələ də düşünür
ki, başqasının qanını tökməklə günahları bağışlanacaq. Min il bundan əvvəl
də beləydi, 3 min il əvvəl də. Qurban vermə prosedurunun dizaynı, tərtibatı
dəyişib, amma mahiyyəti həmən cür qalıb. Qurban bayramı ərəfəsindəyik.
Minlərlə qoyun kəsiləcək və insanın günahlarını yuyacaq.
Qurban vermə mərasimi çox qədimdi. Yunanlar Troya divarları altında qekatomba
yuraşdırırdılar ki, bu da onların görünməz zənginliyindən danışırdı. Burda
eyni vaxta yüz öküz qurban verilirdi. Ona görə də hələ ki, ən qiymətli
qurban mərasimlərindən sayılır. Orta əsr səyahətçilərin yazılarında ruslar
və slavyanlarda ər ölərkən arvadı, ya da kənizinin qurban vermə mərasiminin
təsvirini oxuya bilərik. Yəhudilərdə günahın bağışlanması üçün, qərəzlə
edilməmiş qətlin günahını yumaq üçün qurban vermə mərasimi ən vaciblərindən
biri sayılır. Qurban onu verənin maddi durumundan asılı idi. Kasıblar
göyərçin, toyuq verməklə canını qurtara bilərdi, amma varlı mütləq xərc
çəkib buğa almalı idi. Bəlkə ona görə, yəni varlı olmadıqlarına və kasad
təbiətdə yaşadıqlarına görə çukçalar qar, piy və söyüd yarpaqlarından
xüsusi kolbasalar hazırlayıb onu bıçaqlayırlar. Guya ki, maral bıçaqlayırmış
kimi.
İnsan ev tikəndə də qan tökməyini saxlamır. Qədimdən bəri təzə tikilmiş
evin bünövrəsinə quban qoymaq adəti vardı. Çox vaxt at kəlləsi, kasıblarçün
isə toyuq qoyulurdu. Ona görə də ruslar indiyədək daxmalarını «toyuq ayağı
üstə koma» adlandırırlar. Serbiyada qəsr tikərkən eyni adlı əkiz bacı
və qardaşı diri-diri divara hörmək adəti vardı. Beləsi tapılmasa ustalardan
birinin qardaşı arvadını divara hörür və yalnız uşağına süd vermək üçün
bir dəlik saxlayırdılar. O da ki əgər qadının uşağı oğlan idisə.
Qədim çinlilər panda qurban verərdi. 4 min il əvvəl pandaları ölən adamla
birgə basdırırdılar ki, o dünyada günahlarını yuya-yuya onu müşayiət etsin.
Prosedurlar içində inklərin Allaha körpə uşaqları qurban verməsi xüsusi
qəddarlığıyla fərqlənir. Bura Hindistan və Yaponiyada dini baxışlarna
görə öldürülən, Rusiyada və Orta Asiyada özünü axtalayan adamları da əlavə
edək. Atsteklərin «Ketselkoatl qanadlı ilan» adlı qaniçən ilahı da həmişə
qanpərəst olmayıb.Vaxt vardı ona kəpənəkləri qurban verirdilər. İnsanların
işi fırıq olduqca tökülən qanın miqdarı, verilən qurbanların dəyəri artmağa
başladı. İnsan ona qiymətli olan əşyanın qurban verilməsinə dəyər verir.
Hələ nəfəs alan canlı üçün qan hər şeydən qiymətlidir. Ona görə də qurban
rituallarında suda boğmaq, asmaq kimi qansız mərasimlər keçirilmir. Əgər
əşya qandan qiymətlidirsə onu qurban vermək olardı, çinlilərin kağızı
qurban verdiyi kimi.
Yaxşı ki, İbrahim peyğəmbər oğlunu qurban vermək istəyəndə Allah onun
əlini saxlayıb qoyun qurban verməyi tövsiyə etdi. Yoxsa ki, biz hələ də
afrikanın daqomey, aşanti xalqları kimi yüzlərlə qulun qanını tökərdik,
ya da qədim Misirdəki kimi qulları öldürüb padşahlara yol yoldaşı edərdik.
Ya da assuriyalılar, filistinlilər kimi padşahın günahlarını uşaq qanı
ilə yuyardıq. Kütləvi şəkildə insan qurbanı verməkdə ad çıxarmış mayalılar
düşünürdü ki, Günəş insan qanı ilə qidalanır. Çin insan qurbanı verməkdən
17-ci əsrdə, yaponlar isə orta əsrlərdə əl çəkiblər. Yunan divar freskalarında
qurban mərasimlərinin çəkilməsi də əlbəttə ki, estetik baxımdan gözəgəlimli
olmaq üçün deyildi, onalar real hadisələri əks etdirirdi. Romalıların
da qladiator döyüşləri əvvəllər şou xətrinə düzənlənmirdi, ritual xarakterli
olurdu. Sonralar insanlar kütləvi şəkildə qan tökülməsindən ləzzət almağa
başladı. Bəşər sivilizasiyası abidələrinə nəzər salsaq salamat qalmış
divarlar qurban mərasimlərinin təsvirləriylə doludur. İnsanlar Allahdan
qorxduğundan günahdan əl çəkməkdənsə onu qanla yumağa üstünlük veriblər.
Tədqiqatçılar deyir ki, insan Allaha dua etməyə başladığı dövrdən, yəni
əlini açıb ilahi qüvvələrdən kömək, xilas, imdad diləməyə başladığı zamandan
qurban verməyə, yəni başqasının qanını öz məqsədlərinə görə axıtmağa başlayıb.
Peruda ink xəstələnirdisə böyük oğlunu öldürərək göy yaşları içində bu
qurbanı qəbul etməyi yalvarıb xahiş edirdi. Spartalılar zəif xəstə uşaqları
öz güc və əzəmətlərinə qurban verərək qayadan tullayırdılar. Axı xəstə
uşaqdan nə döyüşçü çıxacaqdı? İnsan qurbanı verən mayalılarda adi vaxtda
adam öldürmək çox böyük günah sayılırdı. Bəzən qurban özü qurban olmaqdan
ləzzət alırdı. Atsteklərdə kiminsə seksual günahına görə qurban verilmiş
qızın dərisindən kahin üçün gözəkcə tikilərdi. Kahin Allahın dərisini
geydiyini zənn edərək fəxr duyardı.
Yalnız insan qəddarlığından ləzzət ala bilir. Milyonlarla insanın qorxulu
filmlər, qan və ölüm olan kadrlar üçün ürəyi gedir. Hətta dindar xristianlar
da evlərində çarmıxda qan tökülən, əzabdan qovrulan insanın şəklini saxlayıb
bəlkə də hər gün ona baxıb dua edirlər. Müsəlmanlar isə heç olmasa ildə
bir dəfə ailə rifahı naminə qoyun qanı tökməyi arzulayır. Görəsən hələ
nə qədər qan tökülməlidir ki, insan günahları tam yuyulub təmizlənsin?
|
|
