|
Qadın
qəddarlığı
Psixoloqlar deyir ki, bu, qadınlarda daha yaxşı alınır
Təxminən bir il əvvəlin söhbətidir, bu günün ən uğurlu detektiv yazarlarından
saılan şotland İen Renkinin adı qalmaqallı bir əhvalatda sadalanırdı.
O, müsihibələrin birində «lesbiyan» kəlməsini işlətməklə adını qadın yazıçı
kolleqalarının qara dəftərinə salmışdı. İnspektor Rebus haqqında məşhur
romanların müəllifi belə demişdi: «İndi ən naturalist romanları qadınlar
yazır. Yeri gəlmiş, onların arasında lesbian qadınların olması faktı mənə
maraqlı gəlir». Bu cümlə yazıçı qadın Vel Makdermitin acığına gəlmiş və
o, Edinburqdakı beynadxalq kitab festivalında çıxış edib bunu «axmaq cəfəngiyat»
adlandıraraq hirsini necə deyərək ictimailəşdirmişdi.
İndi anlamaq çətindi ki, kim haqlıdır. Axı həmən bu qadın həqiqətən də
lesbi hərəkatının nümayəndəsidi. Onun ekspressiv cavabını həyata gətirən
emosiyaların mənbəyini bilmək olmur: «Cavan, istedadlı kişi yazarlar əsərlərində
zorakılıq olan səhnələri təsvir etməkdən çəkinmirlər. Amma bəzi kitablar
var ki, burada səmimi olmağın bircə yolu qalır, o da hər şeyi olduğu kimi
yazmaq. Elə bil oxucuya «Bax, hər şey belə olubmuş» deyirsən. Bu nə əyləncəvi
qiraət, nə də açıq pornoqrafiya deyil. Zorakılıq həqiqətən də çox ağrılıdır
və onunla rastlaşan insanların həyatını həqiqtən sındıra bilir». Makdermit
etiraf edir ki, «Qadın olaraq ədəbiyyatda zorakılığa necə baxırsız?» sualı
onu çox əsəbləşdirir. Çünki kişilərə bu sual adətən verilmir: «Niyə hamı
düşünür ki, biz qadınlar zorakılıq səhnələrini təsvir edə bilmərik, axı
adətən zorakılığın qurbanı özümüz oluruq. Bunu təsvir etməyə icazəmi almalıyıq?».
Yazıçı xanım nə dediyini yaxşı bilir, çünki uzun illər kriminal üzrə jurnalist
işləyib. Onun sözlərinə inansaq redaksiyalarda seksizm hökm sürür və hətta
onun kimi peşəkar jurnalistə də belə şəraitdə işləmək çətindir.
Əslində iş lesbianlıqda deyil. İlk onluğa düşmək istəyən qadın yazar üçün
kitablarında zoraklıq səhnələrinin təsvirini vermək uğurlu vasitə sayılır.
Kişilərin belə səhnələrdən çəkinməsi qəbul edilib. Ümumilikdə son dövrlərin
detektiv romanlarındə naturallığın artması duyulur. Bunu kinonun təsiriylə
bağlayrlar. Bu gün dünyada detektiv romanların yarıdan da çoxunu qadınlar
yazır. Bu kitabların oxucularının əksəriyyəti də elə qadınlardı. Belə
çıxır ki, hamının qadınların sevgi romanları oxuduğunu düşünən zaman onlar
isti-isti detektiv axtarır və kəskin süjetli romanları əldən buraxmırlar.
Qadın yazarların əsərlərinin kiçik monitorinqini aparsaq görərik ki, qadınlar
həqiqəti bəzəməyi sevmir və öz oxucusunu zoraklıq olan səhnələrdən qorumaq
kimi riyakarlığa əl ətmırlar. Bayaq adı çəkilən qadın yazıçı Makdermidin
qəhrəmanlarından biri qurbanının qasığından «skalp» kəsib götürürmüş.
Mo Xeyderin «Müalicə kursu» kitabında belə səhnə var: ağıldan kəm qatil
kişini öz uşağını zorlamağa məcbur edir. Yazıçı qadınTen Frenç isə hesab
edir ki, dünyada çoxlu insanlar var ki, qadının mövcudluğunu qadını insandan
qurbana keçirmək üçün bəhanə hesab edir. Mütəxəssislər deyir ki, belə
qəddar səhnələri yalnız qadınlar uydura bilər, çünki psixologiyada sırf
qadın qəddarlığı anlayışı var.
Bu günlərdə bizim qadın yazarlımızda olan Nərmin Kamalın essesini oxudum.
Esse Azərbaycan cəmiyyətində qadına qarşı ədalətsizlikdən, ailədə, cəmiyyyətdə
qadının layiq olduğu yeri tutmaqda qarşısına çıxan çətinliklərdən danışılırdı.
Müllif özünü «gəzən cinsi orqan» kimi hiss etməsini də gizləmirdi. Yenə
də bərabərsizlik, yenə də haqsızlıq deyəcəksiz. Amma mən «Yenə də qadın
qəddarlığı» deyərdim. Bizdə buna pambıqla baş kəsmək də deyirlər. Yəni
şikayətlənirsən, zarıyırsan, hüququmuz yoxdur deyirsən. Sonra valideyninin,
sevgilinin, yoldaşının, xalqının dalıyca alıb-verirsən, ürəyini boşaldırsan.
Axı bizdən yaxşı kim bilər ki, qadını mətbəxə zorla qovalayan olmayıb.
Qadına burda rahat olmasaydı dünyasında mətbəxdə hakimiyyəti ələ almazdı.
Kişilər gedib mamont ovlayarkən tapdaq altında qalmaqdansa isti ocağın
yanında olmağa üstünlük verən qadının indi də cəmiyyətdə yeri pis deyil.
Oxumaq istəyənin oxumaq, sevgisinin ardınca getmək istəyənin də əlində
imkanı var. Bəzən arzularına görə niyisə qurban verməli olursan. Məsələn,
valideyninin sözündən çıxdınsa arxanda dayanan olmayacaq. Axı qaçan qızlara
cehiz verilmir. Yaxud, azad qadın olmaq istəyirsənsə ol və kişinin pulundan
gözünü çək, avtobusda sənə yer verəndə oturma, öz yükünü özün daşı. İmtiyazları
qəbul edib sonra cəmiyyətdən haqq tələb etmək ən azı qəddarlıqdır. Elementar,
bəzək-düzəksiz qadın qəddarlığı. Bunu təkcə biz bacararıq…
|
|
