|
Yatmayan elita
Yuxular sənə Əbədiyyatdan danışır…
«Sirrlər» qapını döyərkən sən yuxuda olursan…
Bayır soyuq. Yaz gəlmək bilmir. Qaz plitəsinin üstündəki dəmir sızıldayır
və otağı yavaş-yavaş qızdırır. Yuxu haqqında fikirlər artıq köşənin ərazisini
zəbt eləyib. Yuxudan yaxmaqdan başqa çarə qalmayıb.
Deyirlər Yer kürəsinin də özəyi valaylayır. Yəqin onun da yuxusu var.
Yazığın başını qoymağa yeri də yoxdu. Bir saniəlik dayansa üstündə addımlayan
insanlar qiyyə çəkib çığıraşacaq və o saat Allahı dəng eləcəyəklər. Odur
ki, fırlanır. Alimlər duyuq düşüb deyir ki, kürəmizin oxunu dəyişmək fikri
var. İnsan dilinə çevirsək elə bil ki, o biri böyrü üstə çevriləcək. Neynək,
yəqin bir qırağında cərəyanlar yaxşı işləmir, onu qıdıqlayır. Çevriləcək,
üstündəki zir-zibilini silkələyib başını balışın o biri tərəfinə qoyub
yəqin ardını yatmaqda davam edəcək. Yəni ki, fırlanmağında olacaq.
Deyirlər ki, insanlar arasında da yatmayan bir elita təbəqəsi var. Onlara
4-5 saat bəs eləyir ki, özünü adam kimi hiss etsin. Somnoloqlar deyir
ki, özünü yaxşı hiss etməyə adama 7 saat yuxu yatmaq bəsdi. Bir qədər
az, bir qədər çox yatmaq erkən ölümlə nəticələnir. Yuxulu adamlar üstündə
təcrübələr 1985-c ildən bəri aparılır. 10308 ingilisin yuxusuna girişmiş
Fransisko Kappusio anlayıb ki, 8 saatdan artıq yatsan növbəti 11-17 ildə
Əzrayılın sizin qapınızı döyəcəyi ehtmalı 2 dəfə artır. Ölməsəz sağ qalsaz
çəkini artıra, təzyiqinizi yüksəldə, hətta şəkər xəstəsi də ola bilərsiz.
5 saatdan az yatan adamınsa ürək-damar sistemi bu sayıqlığa dözməyəcək.
Belə çıxır ki, «8 saat yat, 8 saat işlə, 8 saat istirahət et» şüarının
illər boyu gözümüzə soxan alimlərin gərək yuxusuna qənim çıxıq. Bir bağlama
xəstəlik yaradan həm yatağanlıq və həm də yuxusuzluq adamın axırına çıxacaq.
Ortabab 7 saat üzərində dayanmağımız lazım.
İşi peşəsi onun-bunun yuxusunda eşələnmək olan alimlər indi deyir ki,
xeyir ha, 4-5 saat yatmaqla da keçinmək olar. Amma bu sıravi vətəndaşların
işi deyil, elitanın qisməti və həyat tərzidi. Onlar belə insanları öz
aralarında, bir növ zarafat kimi «yatmayan elita» adlandırır. Yatmayan
elitanın sirri nədə olar görən? Təcrübəni Koliforniyalı ana və qız üzərində
aparıblar. Həmin ailədə gecə yarıdan çox kemiş yerinə girib sübh tezdən
oyanmaq adi haldı. Nə kofe içirlər, nə əzilmiş pomidor kimi gəzir, nə
də əsəbi olub ətrafdakıları it kimi qapırlar. Bu qadınların DNT analizi
göstərib ki, hDEC2 genində mutasiya baş verib. Həmin bu genin izinə düşüb
axtarıblar və nəticədə məlum olub ki, hər 100 nəfərdən 1-3 nəfərdə bu
mutasiya var. Yuxumun gözümdən tökülməyindən bildim ki, mən mutant deyiləm.
Siz özünüz bilərsiz.
Napoleon Bonapart yuxunu lazımsız bir iş sayardı. Özü də deyirdi: «Napoleon
4 saat, qocalar 5 saat, əsgərlər 6 saat, qadınlar 7 saat, kişilər 8 saat
yatır. Yalnız xəstələr 9 saat yata bilər». Klivlend Universitetinin alimləri
hardansa dartıb bir sənəd çıxarıblar ki, guya fransız sərkərdəsi yalnız
gənc qızlara doyunca yatmağı məsləhət bilərdi. Qadın üzrə mütəxəssis sayıla
biləcək Napoleon uzun illərin müşahidəsi nəticəsində qadına 8 saatlıq
yuxunun çox vacib olduğunu deyib.
Qay Yuli Sezar sutkada 2-4 saat yatardı. Hərbi yürüşlərdə o, əsgərlərlə
bərabər açıq hava altında yatmaqdan çəkinməzdi. «Dəmir ledi» ləğəbi ilə
tanınan Marqeret Tetçer də sutkada 5 saatdan az yatırdı. Dediklərindən:
«Mən heç vaxt 4-5 saatdan artıq yatmamışam. Başqa cür ola da bilməz, çünki
mənim həyatın mənim işimdir. Bəzi insanlar işləyir ki, yaşaya bilsin.
Mənsə yaşayıram ki, işləyə bilim. Bəzən cəmi saat yarımlıq yuxu yatıram.
Yuxunu qurban verirəm ki, səhərisi gün başımda abırlı saç düzümü olsun».
Leonardo da Vinçi yuxusuna haram qatırdı ki, ilham pərisini tuta bilsin.
Bildiyiniz kimi ilhəm pəriləri nədənsə gecələr gəlir. Bəlkə də beyinin
iş qabliyyəti gecələr 6-10 dəfə artdığındandı. Leonardo iş gününü elə
bölüşdürmüşdü ki, cəmi 2-4 saatı yatır, qalan vaxtını yardıcılığa sərf
edirdi. İlham pərisini tutmaq üçün yuxusunu da bir neçə hissəyə bölürdü.
Yəni 15 dəqiqə yatır, 4 saat işləyirdi. Sonra yenə də qısa bir mürgüləmə.
Bu rejimdə illər uzunu işləsə də sağlamlığına ciddi zərər vurmamışdı.
Salvador Dali də yatmaqdan qorxurdu. Çünki rəsm çəkmək ehtirası rahat
buraxmırdı. Rəssam yanında metal məcməyi qoyurdu və iki barmağı arasında
dəmir qaşığı elə tuturdu ki, sürüşsə məcməyinin üstünə düşsün. Yuxu güc
gələn kimi qaşıq düşüb danqıldayır və onu oyadırdı. Amma qaşıq əlindən
düşənəcən yatdığı zaman bəs edirdi ki, tam qüvvəsilə yenidən işinə girişsin.
Tomas Edison da güclü yatan deyildi. İndi ona görə milyonlarla insanlar
da yata bilmir. Şam işığında, nöyüt lampasının közərtisində insanlar 10
saatdan artıq yatırdı. Yuxusu qaçmış Tomas Edison elektrik lampanı kəşf
edəndən sonra hamının yuxusu qaçdı və 7 saata qədər azaldı. Uinston Çörçil
də gecə 3-də yerinə girib səhər 7-yə qədər cəmi 4 saat yatırdı. Amma nahardan
sonrakı bir saatlıq mürgüləməsini pozmağı heç kimə icazə vermirdi.
İndi bundan sonra utanıram yazam ki, yenə də yuxum gəlir. Eybi yox, mən
elitadan olmasam da olar…
|
|
