Külək sürətində fikirlər
Deyəsən zəhmətkeşlikdən və həmrəylikdən qurtulduq

Bu ilin mayın 1-də havaya fikir verdiz? Normal, günəşli bir gün idi. Axşam tərəfi bir az soyuqlaşdı. Amma sabahısı hər şey öz yerinə qayıtdı. Maraq üçün Moskvadan may nümayişlərinin şəkillərinə baxdım. Orda da hava əla idi. Fotolarda günəşli bir gündə, rəngbərəng geyimli, azsaylı, amma xoşbəxt üzlü adamlarn yığıncağı görünürdü. Bu ilin mayın 1-də zəhmətkeşlərin həmrəylik günündə hava bizə sürprizlər eləmədi.
Amma mən ömrümün 1 maylı, nümayişli illərində həmişə bu günü yağışlı, soyuq, ya da heç olmasa buludlu bir gün kimi xatırlayıram. Səhər tezdən durmalı olurduq. Çünki dünəndən hamımızı adbaad xəbərdar etmişdilər ki, sabah nümayişə gəlməsək nələr ola bilər. Televizorda may nümayişi çox təmtəraqlı görünsə də əslində çox üzücü bir hadisə idi. Çünki müəyyən olunmuş yerdə görüşəndən sonra meydana qədər tısbağa kimi addım-addım sürünməli olurduq. 2 addım gedib sonra dayanır, bəzən saatllarla yerimizdən tərpənə bilmirdik. Başqa, ola bilər bizdən daha vacib sayılan idarələri qabağa salır, bizi gözlədirdilər. Üstəlik hərəmizə adını bilmədiyimiz kişilərin portretini, transporantlar, bayraqlar vermişdilər. Şarları özümüz doldurub gətirməli idik. Bütün portretlər içində Marks, Engels,Lenin üslüyünün profili daha mərhəm gəlirdi, çünki qalanlarını heç tanımırdıq. Tribunaya çatanda hamımızı tələsdirir və çığırmağa məcbur edirdilər. Nə qədər ki, sovet quruluşu başımızın üstündə Damokl qılıncı kimi dayanıb hamını hədələyirdi mayın 1-də havanın qırışığı açılmırdı. Çünki, yarandığı vaxtı deyə bilmərəm, sonradan bu nümayişə adamlar həvəssiz və deyinə-deyinə gəlirdilər.
Havanın insanların arzusuna, əhvalına uyğunlaşması ideyası absurd görünə bilər. Amma buna hələ bir neçə nümunəmiz də var. Hər ilin aprel ayında isti və soyuq günlər təqvimdə intensiv itələşən vaxtlarda soyuq, küləkli günlər həmişə Pasxa bayramı ərəfəsinə düşür. Aprel ayında hava üz-gözünü turşudan kimi Bakı əhli bilir ki, Pasxa bayramı keçən kimi havalar həmən düzələcək. Həm xristianların, həm də yəhudilərin Pasxa bayramı aprel ayına düşür. Qaydaya görə xristian Pasxası yaz gecə gündüz bərabərlşməsindən, yəni bizm Novruz bayramımızdan sonra təzə ay doğulan həftənin bazar gününə düşür. Yəhudilərin pasxası isə bir az sonra olur. Özü də havanın bu cür surprizləri yalnız Bakıda olur. Yəni müsəlmanların, yəhudilərin və xristianların yanaşı yaşadığı bir şəhərdə. Bir az kənarda, başqa şəhərdə, ölkədən qıraqda belə bir hadisə müşahidə olunmur. Rusiyada əksinə, pasxa qabağı havalar düzəlir.
Daha bir misal, mən bunu artıq neçə illərdir ki, müşahidə edirəm, yayda plyaj sezonu başlayan kimi həftə sonu külək, tufan əlindən dənizə yaxın düşmək olmur. Tərs kimi bütün həftəni günəş başımıza döyür, həftə içi dənizdə sərinlənmək fikri ilə işləyirsən, istirahət gününü gözləyirsən. Amma cümə günü gecədən dəli küləklər başlayıb dənizin altını üstünə çevirir. 2 gün bizi incidib dənizə, gəzməyə həsrət qoyandan sonra bazar günü axşamdan sakitləşir. Bazar ertəsi quzu kimi sakit dayanıb arabir yırğalanan dənizə həsrətlə baxıb işə gedirsən və növbəti istirahət günləri barədə arzulamaqda davam edirsən. Anoloji hadisəni başqa ölkələrdə də müşahidə edirlər. Həftə sonu çəmənlikdə istirahət etmək istəyənləri həmişə çürprizlər gözləyir. Qəfil yağış yağa bilər, gün buludların altında çıxmaqdan imtina edə bilər. Sinoptiklər deyir ki, ayın ən soyuq, küləkli günləri çox vaxt həftənin şənbə və bazar günlərinə düşür. Etibarla mənbələrdən bu informasiyanı oxuduqdar sonra məsələnin kifayət qədər ciddi olduğu barədə də düşünməli olursan.
Ənənəvi dünyagörüşündən fərqli düşünən alimlər deyir ki, bu, insan fikirlərinin məhsuludur. Yəni ki, havanın necə olacağı birbaşa şəkildə insan emosiyalarının təsiri altındadır. «Havanın neçə olacağına təsir edirik?!» fikri adamın beynini alt-üst edə bilər. Amma faktlara inanmamağa əsasımız yoxdur. Alimlərin fikrincə insanlar 5 günlük iş həftəsində çoxlu stress situasiyalara düşür, mənfi emosiyalar keçirir və bütün bunlar da enerjinin itməməsi qanununa tabe olaraq atmosferdə toplaşıb istirahət günündə elə öz başımıza düşür. 2 gün istirahət edib beynimizi səliqəyə salan kimi hava da özünü yığışdırır və ilin qrafikinə uyğun şəkildə özünü aparır. Yağış yağmalıdısa yağır, gün çıxmalıdısa çıxır. Bəlkə də həmin səbəbdən kurort zonalarının havası həmişə stabil olur. Burda insanlar stressdən qurtulur, istirahət edir və mənfilikləri öz ölkəsində qoyub bura bir qucaq müsbət emosiya ilə gəlir. Bəlkə də ona görə artyq mayın 1-də hava korlanmır. Çünki səhər tezdən durub mənasız nümayişə getmək lazım gəlməyəcək deyən gecəni heç kim deyinib bu bayramı çıxaranı, lap yeri gəlsə bütün zəhmətkeşlərin atabatasını söymür.
Yaranış haqqında bütün qədim əfsanələrdə su, hava, torpaq və odun canlı olduğu və birbaşa Allahın əmrlərini yetirməsi barədə danışılır. Bir hədisdə isə suyun hər gecə insanları öldürmək, Yer üzünü suya qərq etmək üçün Allahdan izn diləməsi barədə deyilir. Guya Allah hər gecə sulara səbrli olmağı və hələ ki, insanları müşahidə etməyi tapşırır. Həmin məntiqlə yanaşsaq nə qədər ki, Bakı camaatı həyatından, küçələrdəki qazıntılardan, zir-zibildən, məişətindən narazıdır buranın turizm zonası olması ehtimalı yoxdur. Çünki Xəzri camaatın narazılıq ritmində əsməyə başlasa (necə ki, elə əsir də) daş üstə daş dayanmaz. Ona görə də evləri sökülən adamların qarğışları çox guman ki, Avrovijen iştirakçıları və təşkilatçılarının yuxusuna haram qatacaq. Kimin qarantisi var ki, həmən günlər Xəzər özünü quzu kimi aparacaq?