Dünyaya gəldim, gördüm və istədim…
Yaxud öz-özünlə diplomatik münasibətlər

Bizim gündəlik həyatımız göz qırpımında ürəyimizin alovunu söndürərək ardını yaşamaqdan ibarətdir. Biz bunu meşə yanğınından qorxan bir pioner kimi çox tez, keyfiyyətli və əsaslı şəkildə etməyi öyrənmişik. Elmi dildə qəlbi alovlandıracaq qığılcıma drayv deyirlər.
Tonqallar da müxtəlif olur. Hamı bilir ki, tonqalnan ehtiyatlı davranarlar. Çünki onların bir göz qırpımında ətrafını külə döndormək xasiyyəti var. Bütün dinlər ürəyin alovunu söndürməyi, ya da heç olmasa nəzarətdə saxlamağı tövsiyyə edir. Hamı da bilir ki, ürəyin odu sönən kimi həmən adam artıq üzü o yanadı. Yəni bu drayv nədisə olanda da, olmayanda da yaşamaq olmur. Qorxu, istək, aqressiya, xoşbəxtlik kimi emosiyalar təəssüf ki, ixtiyarını bizə vermir, onları kənardan isə salırlar. Biz sevginin oyatdığı drayvı söndürə bilirik, sevginin özünü yox. Məsələn, Adeksandr Blok öz arvadı ilə sevişmirdi ki, bu qadın onun «ürəyinin xanımı», ilham pərisi olaraq qalsın. Özü isə küsədən keçən ilk xanıma, ya da fahişəyə vurulur və bununla da ürəyində yaradıcılıq üçün ona lazımi şəraiti yarada bilirdi. Biz, ortabab Allah bəndələri belə kreativ üsullarla yaşaya bilmərik. Bizlərdən bəziləri ürək odunu söndürməkdə artq ustalaşıb. İnamsızlıq, xainlik, şübhələr, «O, mənim arzuladığım adam deyil», «Mən belə cındır evdə yaşaya bilmərəm», və janrın klassikası «Emosiyalar yaxşıdı, amma nə vaxtsa real həyatla üzləşməli olacağıq» kimi fikirlərlə drayvı da qiymətdən salır. İnsanın ağrı çəkmək qorxusu o qədər böyükdür ki, onun ucbatından sevgini yaşamaq şansını əldən verir. Sevinc yaşanmadı, amma tənhalıq qorxusu qaldı. Bu impuls lazımi bioloji prosesləri işə sala bilmədikdə üzr istəyib beynimizdən çıxıb getmir. O, gecə yatmazdan əvvəl yeyilmiş bir tikə ət kimi enerji yaratmaq əvəzinə içəridə qalıb olan-qalan enerjini həzmə sərf eləyir. Bəzən bu tikəni həzm eləməyə illər lazım olur.
Əgər siz paranoik deyilsizsə qorxu da keçici vəziyyətdir. Bir balaca diksinmə, məsələn filmdəki səhnədən yaranan qorxu hissi drayv yarada bilər. Ya da başqasınnı sevgisində qəlbin uçunar. Amma sonra «ya xan ölər, ya da eşşək» prinsipiylə ardını yaşayırıq. Kənardan baxanda hər şey yaxşıdı. Amma hər axşam bədənin evə çatdırmaq arzularınn ən alisi, ən lazımlısına çevrilir. Bu şəraitdə dəvə quşu kimi davranmaq da nəticə vermir. Zaman keçdikcə başını qumun altından çıxarmaq istəyi öz-özünə yoxa çıxır. Müasir psixoloqlara qulaq assan hər birimiz sanki əlimizdə sehirli çubuq gəzdirirmiş kimi yaşamalıyıq. Gəldim, görldüm və istədim. Yəni «Arzuladığın hər bir şey sənindir» deyənlərə inanmaq istəyirsən. Amma sənin bir tərəfin maşın sürmək istəyir, o biri tərəfin «Hələ imkan yoxdu, bilmirəm hardan əldə edim» deyirsə enerjin aşsüzəndən tökülən su kimi bir göz qırpımında yoxa çıxır. Şəxsiyyətin natamamlığı bizim çətin zamanımızda icazə verilməz israfçılıqdır.
Drayv belədir ki, onu oyatmaq yalnız öz əlimizdədi. Əgər oxuduğun kitab ürəyinə toxunmursa, baxdığın televiziya verilişi heç bir emosiya oyatmırsa, ünsiyyət ləzzət vermirsə deməli başqa yollar axtarmaq olar. Əgər həyatına itdiyədək duymadığın emosiyanı gətirmək fikrindəsənsə deməli indiyədək etmədiyin bir işi, hərəkəti görmsəlisən. Drayv adlı divi yuxudan oyadan ən yaxşı vasitə yenilikdir. Yeni ölkələr görmək, yeni şəraitə düşmək imkan xaricindədirsə yeni insanların həyatına yaxın gəlmək heç bir sərfiyyət tələb etməz. İnsan iç-içə yığılmış oyuncaq kimidir. Bir qatı soyundursan altdan o birisi çıxar. Heç kim də sonunda nə görünəcəyini bilmir.
«Mən hər şeyi görmüşəm, məni heç nə ilə təccübləndirmək olmaz» kimi klassik ifadəni deməklə biz artıq nəyinsə sonunda olduğunu, axtarmaq, yeniləşmək ehtirasına köklənmiş psixikamıza zorla yeridirik. Hər gün eyni masada oturmaqla, eyni işi görməklə, eyni adamlarla ünsiyyətlə özümüzü inandırmışıq ki, dünya havasız iş otağımız, palçıqlı marşrut avtobusu və narahat evimiz boydadır. Bizim seçim hüqüqümüz olduğu barədə düşünməyə imkanımız yoxdu. Dünya evimiz qədər cılızlaşanda biz sevdiklərimizi itirməkdən, tək qalmaqdan qorxmağa başlayırıq və ətrafdakı sevdiyimiz insanları tələbkarlığımızda incidirik. Ola bilər kimsə ətrafında buğda boyda istedadını gözə soxur. Bu zaman sən hardasa basdırdığın bir sandıq bacarığının yerini artıq xatırlaya bilmirsən.
Vikipediya da drayv instiktiv arzu kimi təqdim edilir. Yəni ki, fərdin bu arzunun reallaşması uğrunda apardağı hər hansı hərəkətin doğurduğu razılıq hissi. Onun keçib-gedər olduğu yazılır. Bu duyğu arzuya, xəyala, məqsədə donənə qədər insanı irəli çəkir, qısa müddətli olsa da həyat sevinci yaşamağa məcbur edir. Bu drayv yalnız daxili «mən»in senzurasını keçir. Bu, elə sahədir ki, kimsə bura soxula və öz arzusunu yeridə bilməz. Azadlığın bütün mümkün formaları əlimizdən alınandan sonra yenə də kimsənin burnunu soxu bilməyəcyi azad zona hər kəsin itiyarında olur. Bu azadlığı əlimizdən ala bilməzlər…