Qan Turalın oğurluğu
«Cinayətin dostları» irqinin tipik nümayəndəsi

Bir vaxt mənə «Qan Turalı köşəni borc alır» deyəndə inanmamışdım. Düşünürdüm ki, başqasının yazdığının altına öz imzanı necə qoymaq olar? Bəlkə öz imzamı zəhmətimlə qazanmışam deyə mənə ağır gəlirdi. Amma bu günlərdə Qan Turalın mənim yazıb çap elətdirdiyim yazının altına öz imzasını rahatca qoymasının şahidi oldum. Fransız yazıçısı markiz de Sad haqqında yazımı abırsızcasına, bir cümlə belə dəyişdirmədən köçürüb «Ədalət» qəzetinda 23 fevral tarixində çap elətdirib. Yəqin qonorarını da alıb artıq xərcləyib də.
Kolleqaların arasında bu məsələylə bağlı kiçik araşdırma apardım. Məlum oldu ki, bu Qan Turalın həyat tərzidi, daha doğrusu «yaradıcılıq» yoludur. O, başqasının köşəsini də oğurlaya bilər. Ad-sanlı adamın cəmiyyətdə iz salmış sözünü özününkü kimi təqdim eləməkdən utanmaz. Klassiklərin aforizmlərini öz dədəsinin malı kimi işlətmək onunçün tum çırtlamaq kimi bir şeydi. Şəxsi ambisiyalarımı qırağa qoyub bunun səbəblərini tədqiq eləməyə çalışacam. Zərərçəkmiş tərəf kimi «Ədalət» qəzetindən təksib istəmək və Qan Turalın dar dairələ üzr istəməsiylə də kifayətlənə bilərdim. Amma bu məsələni araşdırma mövzusu kimi ortaya atıb mətbuatda plagiat və onun cəza formaları, yaxud qarşısını alan mexanizmlərini ortaya çıxarmaq daha maraqlı olardı. Kolleqalar, məncə yaxşı araşdırma mövzusudur. Şəxsən mən bundan sonra Qan Turalın bütün yazdıqlarını izləyib oğurluq aramaq fikrində deyiləm.
Kolleqaların əksəriyyəti bu məsələni ictimailəşdirməməyə üstünlük verirdi: «Cavandı», «Özünə görə adı var», «Bəlkə pula ehtiyacı olub» və s. Olsun… Əlbəttə cavandı, amma onun ünsiyyətdə olduğu özü kimi cavanların dünyagörüşünü bizə sırımaqla məşğuldu. Özlərini postmodernist adlandırıb əli çatan, ya çatmayan, ağlı çatan və çatmayanların hamısına badalaq gəlirlər. Zəmanə belədir demək daha rahatdı. Bir vaxt blokda sülənən burnu fırtdıqlı uşaqlar indi televizorda rep deyir, küçə tinlərində çırtıq çalıb qafiyə tutan, gələnə-gedənə ilişənlər meyxana ustası olub, əl-ayağını, danışığını əməlli idarə edə bilməyənlərsə ulduz. Üç cümləni dalbadal məntiqli düzə bilməyənlər böyük ədəbiyyatdan danışır, klassikləri yıxıb sürüyürlər. Bu zümrədən olan insanlar mətbuatda at çapır, fikir yürüdür, naqis ideyalar səpirlər. Ən dəhşətlisi isə odur ki, onlar öz oxucusuna nifrət edirlər, ələ salır, alçaldırlar. Qan Turalın oğurladığı yazının qəhrəmanı markiz de Sad hesab edirdi ki, insan irqinin ən layiqli fərdlərinin yaşaması və həyatdan ləzzət almasıyçün şər qalib gəlməlidi. Düşünürdü ki, «Cinayətin dostları» adlı yeni irq yaranmalıdı. Deyəsən bu irqin yaranması yaşayırıq.
Qan Turalın özünə görə adı var, əlbəttə. Bir xeyli də kitab oxuyub, bu da çox yaxşı. Amma belələri bizim cəmiyyətdə ona görə çiçəkləyir ki, ətrafındakıların əksəriyyəti təhsildə qüsurludur. Üç-beş adamın yanında hansısa filosofun fikrini təhrif edəndə onun ağzından vurub yerində oturan başqası tapılmır. Bu da həqiqətdir ki, jurnalistlərin əksəriyyəti məşhur lətifədəki kimi yazandır, oxuyan deyil. Belə başa düşürəm ki, hazırda Qan Turalın da oxumaq bir yana qalsın, heç yazmağa da vaxtı yoxdu. Onun-bunun yazısını götürmək olarsa niyə zəhmət çəkməlidi ki?! Düşünürəm ki, bu köşəni oxuyanda da Qan Tural gülməkdən qarnını tutacaq. Skandallı reputasiyası isə ona yalnız gəlir gətirəcək, qəzetlər onu öz səhifəsində görməkçün çarpışacaq. Axı insanı təhqir eləməkdə onun tayı-bərabəri yoxdu. Cəmiyyətdə tanınan, üzdə olan insanların mənəviyyatsızlığını ifşa edənin ən azı normal mənəvi bazası olmalıdı.
Onu da anlayıram ki, Qan Turalın bütün hoqqalarının başında pul durur. Bəlkə də həqiqətən 8 mart qabağı sevdiyi qıza bir dəstə çiçək almaqçün oğurluq eləyib. Jurnalistin qonorarı da əlbəttə, həftədə bir, amma gözəl araşdırama yazmağa imkan yaratmır. Mən Qan Turalın e-mailinə yazıb ona və onun kimilərə müharibə elan etmişəm. Naqisliklə, mənəviyyatsızlıqla, oğurluqla, səviyyəsizliklə müharibədə udacağımı da düşünmürəm. Amma yenə də kolleqadır, darda qoymaq olmaz. Qan Turalı, əgər sabah cibində yenə də pulun qurtarsa çirkaba bulaşma. Mənim cılız müəllim maaşımdan sənə verəcək nəsə bir şey tapılar. Bu dəfə ağız açmağa utanma…