Zorakılıq
Susmağın qızıl olması barədə məsum düşüncələr

Başına gələnlər daha yaxşı bilər, zorakılıq yaxşı iş deyil. Əlaxsüs də ona görə ki, burada sənin arzuların, fantaziyaların reallaşmır. Kimsə qəlbinin dərinliklərində cücərməkdə (ola bilər janr tələb eləyir ki, bu yerində cücərməkdə əvəzinə daha koloritli olan çürüməkdə ifadəsini tətbiq edim) olan fantaziyalarını sənin üstündə tətbiq edir və sənin vasitənlə həyata keçirir. Sənsə gözlərini döyür, ola bilər müqavimət göstərir, əl-ayağını yelləyir və çığırırsan. Adətən belə vasitələrdən hes biri keçmir…
Alimləri dinləsək və ən vacibi onlara inansaq məlum olar ki, guya zorakılıq halları azalmaq üzrədir. 19-cu əsrdə müharibələrdə əhalinin 4 faizi məhv olubsa 20-ci əsrdə bu artıq 1 faizə enibmiş. Yəni ki, yavaş-yavaş olsa da adam oluruq. Nüfuzlu etnoqraf C. Daymonda deyir ki, «İbtidai icma quruluşlu cəmiyyətlərdə insanların əksəriyyəti qətllərdən ölür». (Kriminal bölməsinin xəbərlərini oxuyub nəticələr çıxarmaq sizdən). Müharibələrdən azalan ölümlərin yerini zorakılıqdan olan ölümlər tutub. Xüsusilə də məişət zəminində baş verən qətllər artmaqdadı. Bu məsələdə özümüzü danlamağa tələsməyin. Abırlı və təmkinli insan obrazına tam uyğun gələn ingilislərdə arvad-uşağı döymək adi hal sayılırdı. İngilis məktədlərində uşağı döyə-döyə adam eləyərdilər. Arvad kötəkləmək o qədər adi iş idi ki, hətta 150 il bundan əvvəd arvadı axşam 8-dən sonra döyməyi qadağan eləmiş qanun da çıxarmışdılar. Xeyr ha, üzü qaranlığa düşər, gecəni pis yatar deyən yox. Qışqırtısı axşam istirahət edənləri narahat eləməsin deyə. Əlbəttə ki, bunlar ingilislərin qaranlıq keçmişi və bizlərin real həyatıdır.
Qəribədir ki, zorakılığa qarşı gün-gündən artan müdaftə cəmiyyətləri hamısı üzünü zorakılığa məruz qalmışlara tutub bolluca məsləhətlər verir. Bir nəfər durub zorakıya demir ki, «Adam ol!». Yəqin düşünürlər ki, zorakı insanlıqdan kənar və yazı-pozuya dəxli olmayan adamdır və məsləhətləri heç oxumaz da. Amerika psixoloqları zorakılığa məruz qalmışlarçün gündə bir testlər, məsləhətlər çap eləyir. Məsələn, 10 bənddən ibarət olan belə testlərdən birinci bəndində yazılır ki, belə situasiyaya düşmüsənsə zorakının gözünün içinə baxma. Yaxud qaranlıq küçələrdən keçmə, üzünə baxma ki, elə bilər sən onu yadda saxlamaq istəyirsən, işini bitirəndən sonra öldürər və s. bu tipli məsləhətlərdir. Bu testin ən sonuncu və deyərdim ki, ən dahiyənə hissəsi axırıncı bənddir. Orda yazılıb ki, əgər yuxarıdakı 9 bənd kömək eləməsə rahatlan və zövq almağa çalış. Bizim ləhcədə desək yəni «boş ver». Bu yerində xalqımızın təmkin və dözümlyyünün sirrini anlayır və böyük ehtiramla qarşısında baş əyirəm.
İndi deyin, xalq böyük olmasaydı susardımı? Abır həyasına bürünüb dözərdimi? Bu məsələyə həyasız, səsini başına atmağı sevən başqa millətlərin gözüylə baxmaq olmaz. İndi bəs ayıb olmazmı ki, xalqı zorlamağı yad ellərlərdə, məsələn Avropa məhkəməsində müzakirəyə qoyaq. Ayıbdı axı, abır həyamız harda qaldı? Adam evin söhbətini kənara çıxarar bəyəm? Dayısı bacı qızını zorladı, ata öz övladını.. . (Milli mentalitet, filan. Yəqin nə demək istədiyimi anlayırsız) Day əmioğlanlarını, dayı uşaqlarını deyiməm. Nə qədər bu barədə yazallar, ayıbdı axı! Xalqımıza gəlincə o artıq öyrəncəlidi. Dözəcək də, cınqırını çıxarmayacaq da. Çörəyini kəsəcəksən, jmıx yeyəcək. Marşrutdan düşürdəcəksən lazım gəlsə arabaya minəcək. Təhsilini, sağlamlığını, havasını, suyunu, gələcəyini, ümidlərini əlindən alacaqsan «boş ver» deyib dahiyanə 10 –cu bəndə riayət edəcək. Təmkininə quzu kəsim, millət! Səsini çıxart, qoy səndən öyrənsinlər. Bir «master klass» göstər.
Amma bir şeydə bütün dünya ilə ortağıq: biz də zorakıya bir söz demirik. «Gözün üstə qaşım var», «Həsiri basma dolan gəl», «Yeri-yeri mən də gəlim dalınca», «Get, ay batandan sonra gəl» və s bu tipli xalq yaradıcılığından sitat gətirməkdə davam eləsəm köşədən erotik çalar gələr və əsil məqsəddən yayındırar. Axı testdə deyilir: Zorakının gözünün içinə baxma! Üzünə qayıtma! Döz, döz və bir daha döz! Amma arabir buralarda da azadlıq mehi əsir və yeniliklər bizdən də yana keçmir. Odur ki, üzümü bu dəfə zorakılara tutub (özü də qorxa-qorxa) deyirəm: « Noolar, adam ol e, adam. Onsuz da insanlığa hələ çox var…»