Bizim xasiyyət

İnsan riyakarlıq eləməyə məcbur olanda
təmkinlik və sərbəstlik daha təbii görünür.
O. Uald

Bir də görürsən ki, iki-üç alim televizora çıxıb bizim ta qədimdən bəri bu torpaqlarda yaşamağımızı sübut eləyəcək dəlillər sadalayır. Bəzən onlar o qədər səylə mübahisə eləyir ki, tamaşaçıda bir növ şübhələr oyanır: «Bəlkə mən də gəlməyəm, buralarda yaşamağı haqqım çatmır?». Belə şübhələr adətən adamın beynində öz xoşuna oyanan deyil. Sonra da tamaşaçı həyatı boyu özünə sübutlar axtarır, yarım düjün adamı birgə görən kimi (heç baxmır ki, bura toydu, nişandı, yeri var, ya yox) açır sandığını. Baba- nənə qoymur, ulu babaları qəbirdən çıxarır, atalar sözünü, folkloru köməyə çağırır. Sözünün canı isə odur ki, biz elə buralardanıq. Əslində bunu danmağa da, sübut eləməyə də lüzum yoxdu. Biz artıq varıq və varlığımızın ümumi əlamətləri artıq formalaşıb. Sadəcə bir qədər diqqətli olmanız lazım. Milliyətindən asılı olmayaraq bu torpaqda yaşayanları ümumi xasiyyətləri olur. Gündəlik həyatda görünməyən əlamətlər 2-3 xarici ilə ünsiyyət quran kimi adamın gözünə girir. Aşağıdakı əlamətləri oxuyun, bəlkə mən düz demirəm?
Əgər siz uzun müddət Azərbaycanda yaşamısızsa:
…İşlənmiş kofe bankasını tullamamışdan əvvəl ən azı iki dəfə düşünərsiz. Bəlkə başqa nəyəsə yaradı?
…Özünüzlə hər ehtimala qarşı polietilen kulyok daşıyırsız. Necə deyərlər, ehtiyat igidin yaraşığıdı.
…Telefon dəstəyini götürən kimi zəng eləyənə danışmağa imkan vermədən «Allo, allo, allo» çığırırsız.
…Yolu keçərkən siz qaçırsız. Yol hətta boş olanda da, işıqforda yaşıl işıq yananda da. Bilmək olmaz, «papanın gül balası» tindən çıxıb ildırım kimi yol ayrıcında «çaxa» bilər.
… Evdən çıxandan sonra palçığa batmamaq və təzə tikintilərdən düşən daş parçasının qurbanı olmamaqçün marşrutunuzu gündəlik «redaktə» eləyirsiz.
… Şəhərdə gündəlik artan xarici maşın selinin içində «Volqa» ya da «Lada» markalı maşın görəndə gözləriniz yaşarır. Onlar gözəl günlərin simvolu kimi xatirinizdə hələ də yaşayır.
… Radio Moskvada, ya da İranda yağan qar barədə xəbər verirsə evdən çıxanda möhkəm geyinirsiz. Təcrübəli adamlar bilir ki, Cənubun, ya da Moskvanın yelləri buralara çox tez çatır.
…Çovğun vaxtı evə çalamat çatmaq arzusuyla yaşasaz da taksi sahibiylə bir manatın davasını eləyirsiz. Elə mübahisə zamanı da hər ikinizi soyuq tutur.
… Siz hələ də Neftçinin azarkeşisiniz. Hər oyunda həqiqətən həyəcanlanır və hər dəfə də ruhdan düşürsüz.
… İşdə tualet kağızını görəndə ürəkdən təəccüblənirsiz. Üstəlik sabun da tapılsa lap ruh yüksəkliyi keçirə bilərsiz.
… Adamların hardan gəldiyini təyin eləməkçün ayaqqabısına baxırsız.
… Kolleqanın mobil telefonu sizinkindən balaca olanda həsəb aparırsız. Ya da hər dəfə cibinizi deşib astara düşən mobil telefonun axtarışını asanlaşdırmaqçün ciblərin astarını ikiqat sapla tikdirməli olursuz.
… Mağazada satıcının sizi görəndə sevinməsindən lap gözləriniz də yaşara bilər.
… Yol polisi sizdən yalnız qanunu cəriməni verməyi xahiş edəndə çaşdığınızdan bilmirsiz ki, nə edəsiz.
… Vergi müfəttişi sizə hər şeyin qaydasında olduğunu deyəndə çaşırsınız. Bəlkə o, zarafat eləyir.
… Ofisiant həqiqətən də səviyyəli qulluq edəndə sizdən bəxşiş görə bilər. Bu o qədər nadir hallarda olur ki.
… Axşam harasa istirahətə gedəndə 7 – 9 radələrində evə tələsirsiz. Bu vaxtlar su verirlər. Çatdırmasaz sabahısı işə çimməmiş gedəcəksiz.
… Çayı isti içirsiniz. Çayına buz atan xariciləri görəndə gülməkdən ölürsünüz.
… Evə gələndə kandarda ayaqqabıları yaxşıca silkələyib, sonra çırpıb içəri keçirsiz. Əllərini yumamış, başmaqları geyməmiş özünüzü evdəki kimi hiss eləmirsiz.
… Tanışlardan biri xaricdə keçirdiyi istirahət günlərindən danışan şəkilləri göstərəndə az qala gözləriniz yaşarır.
… İmkan tapıb ölkədən çıxanda isə uzun müddət cənnəti gəzib gəlmiş kimi yaşayırsız.
… Ştrix kodlardan baş açır, Çin malını gözüyumulu tanıyır, hətta paltarın iyindən də bilirsiz ki, hansı ölkədən gəlib.
… Siqaret tüstüsünü rahat keçirirsiz. Hətta tüstüləməyən kişilərə birtəhər baxırsız.
… Dəmir qapıları və pəncərələrdə dəmir barmaqlığı abırlı ailənin və normal mənzilin atributu sayırsız.
… Səfərdən sonra uzun müddət özünüzə gələ bilmir və həmvətənlərinizə yazığınız gəlir.