Həyatını dəyişməyi insan özü istəməlidi
Çağırışlar, inqilablar və çevrilişlərə qarşı cavab kimi

Mən də söz vermişdim, qəzet səhifəsində deyişmələrə qoşulmayacam. Amma məcburam. Çünki əməkdaşımız Vəfa Cəfərovanın dünənki köşədə adımı çəkib hələ bir bir torba ittihamı üstümə tökməsi qəzetimizin redaktor mavini Elçin Rüstəmli demiş müəlliflər arası polemika deyil. Buna ad verməkdən çəkinib birbaşa mətləbə keçirəm. Çünki deyəcəklərim var.
«Telefon söhbəti» adlanan köşə yazımda qadınları mütiliyə, dözümlüyə çağırış olsaydı Vəfa xanımın reaksiyasını anlaşılmazlıq kimi qəbul edib çox guman ki, yazmazdım. Çünki mən də feministləri sevmədiyim qədər də taleyinə sahib çıxa bilməyən qadınları da sevmirəm. Öz çevrəm və dünyalarım barədə yazılanları kompliment kimi qəbul edirəm. Çünki qəbr evinəcən dünyasını qura bilməyənlər var ki, bunu anlayandan sonra onlar başqasının «evinin» bənnalığını eləyirlər. Məsləhətlər verir, mübarizəyə çağırır, devrilişlər, çevrilişlər hazırlayırlar.
Sizi bilmirəm, amma mənim anlamımda mübariz edən qadından absurd bir şey yoxdu. Mübariz qadın deyəndə mən nədənsə Hüqonun «Səfillər» kitabına edilmiş illüstrasiya yadıma düşür. Ön planda Qavroş, yanında çığıran və barrikadanın üstündə əlində bayraq yelləyən qadın. Onun gözündə qəzəb var, döşü-başı bayırda qalıb. Qadın mübarizəyə qoşulanda, özünü erkəklərə tay tutub cəmiyyətə nəyisə qəzəblə anlatmağa çalışanda, lap elə mitinqlərdə çığıranda, döyülüb söyüləndə də belə eybəcər səhnə alınır. Müti təbiətli rəfiqəmə «hamıya tüpürüb müstəqil yaşa» da deyə bilməzdim. Bəlkə də özüm bu yolu seçər, amma onun onsuz da ağır taleyinə bir az da mübarizə qatmasına qıymazdım. Çünki həyatını dəyişdirməyi insan özü istəməlidi. Ona kənardan qovğaya itələmək «Nəsimi» filmindəki kimi insana taxta qılıncı əlinə verib «get, bütün dünyayla, bütün kişilərlə vuruş» deyib ortaya atmaq deməkdi.
Qadına cəmiyyətdə «mən də insanam deyib» nəyisə sübuta yetirmək qəti lazım deyil. Kimin necə yaşayacağını, kimin qadın, kimin kişi olacağını yaradan artıq çoxdan həll eləyib. Üzbəüz dayanıb mübahisə edən qadın və kişi arasında söhbətdə qaşlarını düyünlənib, yumruqları sıxan an qadın artıq özünü uduzmuş saya bilər. Çünki yumruq yellətməyi, təpik atmağı, hətta söyüş söyməyi də kişilər bizdən daha yaxşı bilir. Qadın məntiqi, ailə siyasəti, qadın ağlı deyilən anlamlar var ki, onu heç bir məktəbdə öyrətmirlər. Bu parametrlərə uyğun gəlib «zaçot» ala bilənləri, yalnız onları özünü təsdiqləmiş vətəndaş saymaq olar. Vəfa xanımın ləzzətlə danışdığı Amerikada iş o yerə çatıb ki, bir köpəkoğlu qorxusundan çevrilib qadına baxa bilmir. Allah eləməmiş «necə gözəl görünürsən» kəlməsini iş yoldaşına desən, eşşəyin öldü, qadın bu kişini məhkəmələrdə çürüdəcək. Kişi qadının əli ağırdır deyib kömək eləmək istəsə adını «seksual təzqiy» qoyacaqlar. Azadlıqlarından havalanıb Amerikada «Qadın psixoloqiyası», «Qadın sənəti», hətta «Qadın tarixi» kimi absurd cərəyanları yaradıblar. Oturub tarixin dolanbaclarında qadın nailiyyətlərini axtarıb ələlrində bayrağa çeviriblər. Bunu istəyirsiz?
Bu günlərdə kimsə məndən «Bakıda seks-şoplar işləyirmi» soruşanda (pardon) «bizdə hələ ki, kişilər işləyir» demişdim. Belə getsə «mən azad olmaq istəyirəm» çığırıb kişilərin var-yoxunu söyərək bu qadınlar çatışmayan detalı seks-şoplardan alıb kişidən «asılılığını» təmin edəcək. Uşaqları kolbada yaradıb sonra onu qarnında daşımaqdansa surraqat analardan istifadə edəcəklər. Tənqid obyekti olan müti qadınlar çox guman ki, bu vaxt işə yarayacaq.
Mən taleyimin hansısa məqamında qürurumdan keçib yoldaşıma məndən bir addım irəli çıxmağa imkan vermişəm. Söhbət əlbəttə, döyülməkdən, söyülməkdən və təhqirdən getmir. Əvəzində bilirəm ki, həddi buluğa çatanda uşaqlarım məni divara dirəyib sevimli Amerika filmlərindəki kimi «De görüm mənim atam kimdir?» deyə sorğu-sual eləməyəcəklər. Əgər Amerikada ağıllı olmaq kifayətdisə burda qadına çox ağıllı olmaq lazımdı. Zooloqlar, bioloqlar təsdiqləyər, təbiətdə də cinsini, sortunu unudub özünü başqa cür aparan fərdlər olur. Amma onlar nəsil verə bilməyib məhv olurlar.
Cəmiyyətdə aqressiv və mübariz qadınların artması «mavi», arvadağız, şəxsiyyətsiz kişilərin yaranmasının bəlkə də əsas səbəblərindən biridi. «Biz» adlanıb avanqardda duran çağırışçıların səmimiyyətinə də tam inana bilmirəm. Deyirlər, qanda kişi harmonlarının artıqlığı sağalan xəstəlikdi. Odur ki, qadınlar çəkilin, eşilirsiz, əl-ayağa dolaşmayın! Qolu zorlu, dildən pərgar və «azad» qadınların sizə yaşamaq öyrədəcək! E…, çəkilin də, Vəfa belə istəyir...