Üzeyir Haçıbəyova çatacaq
«O dünyaya məktublar»dan

Salam, Üzeyir bəy! Yerini-yurdunu soruşmuram, bilirəm yaxşıdı. Halımızı sorma, gedər-gəlməzə məktub yazıramsa işim fənadır demək. Dirilərə yazdığımdan cavab gəldi ki? Cavabsız məktub, münasibətsiz yazı deyəsən alın yazımdı. Telefon, internetin əli oralara çatsaydı xəbərləri ötürüb sizi də rahat qoymazdıq. Onu da bilin ki, axır vaxtlar musiqi sənətinin bu gününü görənlər sizə qəni-qəni rəhmət deyir.
O vaxt sənə desyədilər ki, zülmlə, əziyyətlə yaratdığın musiqi təhsili cəmi bir əsr sonra kartdan düzəlmiş ev kimi dağılacaq inanardın? Tərs, azərbaycanlı uşaqlarına heç nə öyrətmək istəməyən yəhudi müəllimləri bura toplayıb nazıyla oynadın ki, bizlərə bir şey öyrətsinlər. Həmin müəllimlərdən maqqaşla çəkilmiş bilikləri, təcrübəni yerli kadrlara ötürərək öz müəllimlərimizi də yetişdirdin. Anlaya bilmirəm, necə oldu ki, musiqi yanğısıyla yanan insanları hələ keçən əsrin əvvəlində «başına döyə-döyə» not öyrədə bildin? Onlara nə dedin ki, tənbəl millətin balası oxumağın ardınca getdi? İndi o vaxtkı yanğıdan betər yanan musiqisevərlər heç nə öyrənmək istəmir. Desəm ki, 21-ci əsrin musiqi məktəbində «nanay-nanayla» dərs keçirlər, inanarsan? İndi konservatoriyada oxumaqçün nə ibtidai, nə də orta musiqi təhsili tələb olunur. Cəmi 7 notun adını bildin yaşıl işıq yanacaq səninçün. Görüləsi adamı gör, veriləsi nədisə onu ver, oxu özünçün. Amma deyim ki, bu cür «rahatlaşdırılmış» yolla da millət oxumaq istəmir. Nəyinə lazım?
Uşağını qulağından tutub məktəbə sürüyən valideyn müəllimin şikayəti qarşısında «Biliyi neynirəm, məktəbə gəlsin ki, ayağı tindən yığışsın» deyir. Müəllimin az qala basıb güzünü çıxarırlar ki, «Nə karəsən ki, uşağıma güldən ağır söz deyəsən. Oxumayanda 2 yazırlar, ürək sındırarlar?» Bu uşaqlar da «nanay-nanayla» oyrənib, rəhmətlik Nəsibə Zeynalova demişkən «oxuyub, oxuyub olurlar böyük» manıs. İndi deyəcəksən ki, siz hara baxırsız? Bir əlac qılın, əl-ayağınızı tərpədin də! Eh, konservatoriyadan sənin adını çıxaranda neynədik ki? Haqq dünyasında belə şeylərə görə fikir çəkməzlər. Amma onu də eşitmişəm ki, konsrvatoriyanın qarşısındakı heykəlinə də göz qoyanlar tapılıb, səni orlan da yerindən eləmək istəyirlər. Eşidən-bilən jurnalistlər özünü ora-bura çırpacaq, həqiqət axtarışına da düşəcək. Görəsən onlara dəqiq cavab verən tapılarcaqmı? İnandırıcı bir şey deyə bilməsələr hər şeyi səni oturan yerdə «canlandırmış» heykəltaraşın boynuna yıxacaqlar. Bilirsənmi, o tərəflərdə oturmağa heç kim ürək eləmir axı….
İndi qaçhaqaç yox qaphaqap dünyasıdı. Musiqi məktəblərinin binalarını, avadanlığı da satacaq, ordan bura atandan sonra hər şeyi pərən-pərən edəcəklər. Ssenari «Azərkitab» mağazalar şəbəkəsinin, baxçaların özəlləşib satılmasına çox bənzəyir. Bəlkə düz eləyirlər, kasıb uşağının musiqiynən nə işi var? Dünyada ən bahalı təhsil olan musiqi təhsilinə ürəklənənlərin altı dolu olmalıdı! Kasıb uşağı ürəyi partlamağa gəlsə gedib zurnaçı, balabançı, ya da nağaraçalan yanında şəyirdlik eləyər, bir şey öyrənər. Sonra el şənliklərində çalıb qurdunu öldürsə bəsidi.
Yenə də ümidimiz sənədi. Belə getsə tam dağılma heç yüz il çəkməz. Gör bir neynirsən, bəlkə bu müddətə siz tərflərdə birisini yetişdirə bildin. Gəlsin bizə əlac qılsın. Amma çalış, alınsa qoy başqa millətdən olsun. Yaxşı olar ki, Avropalı olsun. Bu günlərdə eşitmişəm ki, sən demə 7 notdan ibarət not sistemini təklif edən Pifaqordan da min il əvvəl not yazısı Suriyada olub. Ərəblər bizdən beşbətər xalqdı. Keçən əsrin 50-ci illərində aşkarlanmış, eradan əvvəl 2-ci minilliyə aid olan bu sübut-dəlili dünyanın «gözünə soxmaqçün» 50 ildən artıq vaxt sərf eləyiblər. Arsızcasına etiraf ediblər ki, başları dava, nifaqdan, təbii fəlakətlərdən ayılmayıb ki, musiqi tarixlərini yazsınlar. Avropalı olsaydı bunu bir göz qırpımında eləyərdi. Gör bir siz tərəflərdə şərqli ağlı, avropalı zirəkliyində birisi tapılarmı? Amma ürəyi bizimkinnən olsun, musiqidə ürəksiz olmur e….