On üçü cümə günü

Sizi görüm təbəddülatlar, dəyişikliklər dövründə yaşayasız.
Çin xalq məsəli

Bu gün cümə günü və ayın on üçüdür. Deyəcəksiz ki, «nə olsun?!». Əlbəttə. Amma hər ayın 13-ü cümə gününə düşəndə ingilslərdə, almanlarda, portuqal dilli xalqlarda, polyaklarda utursuzluq günü sayılır. Qorxulu filmlər kralı Alfred Hiçkok «Cümə günü, 13» adında məşhur filmini çəkəndən sonra bu günün adını biryolluq batırdı. İndi 13-ü tarixində cümə cünündə bir uğursuzluq gözləmirik, biz qorxmaq instinktimizin oyanacağını xüsusi ləzzətlə izləyirik. Cəmiyyətdə heç nə baş verməyəndə heç olmasa daxilimizdə bir tərpəniş olsun.
Təsəvvür edin, zorakılıqla öldürülmüş meyit hər 13-nə düşən cümə günü (onu bu gün qətlə yetiriblər) göldən çıxaraq (yəqin ki, suyu süzülə-süzülə) əlinə keçəni öldürür… Təsəvvürlərin dizayn, rəng həlli, hətta aktyor seçimini də ixtiyarınıza verək. İnanıram yaxşı alınar. Amma deyəsən qorxulu olmadı?! Əlbəttə, belə şeylərə gözümüz öyrəşib. O qədər gəzən, danışan, hətta gülən meyit görmüşük ki. Bəs görəsən «hər səhər naxıra, axşam axura» prinsipiylə ayaqlarını sürüyüb «yaşayan» azərbaycanlını nəylə qorxutmaq olar?
Amma biləsiz, Hiçkokun özü dürlü «ujas»lar çəkməyinə baxmayaraq dəhşətli dərəcədə polislərdən qorxurdu. Hətta deyilənə görə bu qorxusunun ucbatında sürücülük vəsiqəsini almaqçün polis idarəsinə girməyə ürək eləmirdi. Dünyanı qorxu içində saxlamış orqan olan «FBR»-in keçmiş rəislərindən biri Quver mikroblardan qorxurdu. Öz qoxusunda o qədər təkmilləşmişdi ki, ofisində xüsusi mikrob öldürən ultrabənövşəyi işıqlar asdırmışdı. Onun bir köməkçisinin əsas vəzifəsi milçəkləri qırmaq kimi çox vacib bir məsələnin həlli idi. Hitlerin sevimli müğənnisi Marlen Ditrix də mikroblardan qorxurdu. Özüylə gəzdirdiyi qabda həmişə spirt olardı ki, unitazın qapağını dezinfeksiya etsin. Rejissor Federiko Fillinini bir çox filmlərə ruhlandıran sakitlik Madonnanı dəlilik dərəcəsinə çatdıra bilər. Aktyor Riçart Gir isə tozdan qorxur və heç vaxt yığışdırılan yerə ayağını da vurmur. Ən məşhur Ceyms Bondlardan biri sayılan (tapancası ilə onu-bunu qorxudan) Şon Konneri işıqforun qırmızı işığından qorxur. Qırmızı işığı görəndə onun əlləri buzlayır və titrəməsi gəlir. Şaron Stoun isə tək olanda şeç vaxt televizoru yandırmır. Əlbəttə ki, qorxusundan. Vampirlərin qatili roluyla tanınmış Sara Mişel Gellar qəbiristanlıqdan qorxur. Teleserialın çəkilişləri zamanı onun üçün süni qəbiristanlıq yaradırlar. Nikol Kidman kəpənəklərdlən qorxur.
Bu boyda siyahıdan sonra qəribə olardı ki, biz cümə gününə düşən 13-ündən qorxaq. Əslində bu günü bədnam eləmiş xüsusi bir hadisə də yoxdu. 1900-cu ildən əvvəl bu gün heç kimi elə də qorxutmurdu. Amma tərs kimi 13 rəqəmi cümə günlərinə düşməyi çox sevir. Bu qriqoryan təqviminin xüsusiyyətlərindən biridir. Sehrə inanalarsa deyir ki, bu günü yarımçıq qoyulmuş işlər, sona çatmamış əməllər ortaya atılır və ola bilər ki, Hiçkok filmlərinin qəhrəmanlarından da betər tərzdə səni qarabaqara izləyir. Qorxulu səslənir. Bu yerində borcu başından aşanların, ipoteka görürüb böhranla əlaqədar işini itirmişlərin, pullu təhsil alanların yəqin ki, qanı damarlarında dondu.
Biz qorxularımızda da orijinal olan xalqıq. Hiçkok qəhrəmanları bizi yalnız əyləndirə bilər. Qanunların insanlar üzərində zorakılıq vasitəsi kimi işlədilən bir ölkədə biz gəzən meyitdən qorxa bilmərik, ayıbdı. Bizim qorxmalı polisimizə, məhkəməmizə, güc nazirliklərimizə nə gəlib. Adamöldürən səhiyyəsi olan ölkədə insanlar həkimlərdən qorxmalıdı. Fikir vermisiz yəqin, bizdə yaxınını əməliyyata göndərmiş adamin birinci dərdi pulu həkimə əməliyyatdan qabaq ötürməkdən ibarətdi. O da qorxur ki, birdən sonra gec olar, özünə bu səhvi dünyasında bağışlaya bilməz. Təzəcə basdırılmış, hələ ölüsünün canı soyumamış olanda qohumlar yalnız süfrəsinin kasıblığından qorxa bilər. Birdən halvanın yağı az düşər, ya da plovu süfrəyə gec verərlər. Camaat itin sözünü döşəyən cəmdəyinə. Birdən müəllimin haqqını vaxtında verməz, uşağı gözümçıxdıya salar. Pul bakomatlarında adam kimi növbəyə dursa ona pul çatmaz. Bu qəbildən qorxularımız çoxdu. Qalır bircə Hiçkok səviyyəli rejissor yetişdirmək. Orijinal qorxularımızı ekranlaşdırmalıyıq, ya yox. Bu isə məsələnin ən qəliz yeridi. Yoxsa ki, onlar hələ də klounlar və gülən meyitlərdən qorxa-qorxa qalıblar…