Absurd qadağalar
Nəzəriyyə bizi uzaqlara, təcrübə isə ayaq altına baxmağa məcbur eləyir

Oturub-durub deyinirik ki, qadağalar ölkəsində yaşayırıq. Əməlləri beşiyindəcə, bəzən arzuları ürəyimizdəcə abort eləyirlər. Məsələn, dünən eşitdim ki, uşaq baxçalarında qiymət artıb və dekabrın birindən uşağın baxçasına qazancımın üçdə ikisini verməli olacam. Əlbəttə, mənim də seçimim var, uşağın tərbiyəsiylə sutkada 24 saat şəxsən özüm məşğul olum, yaxud arabir yazı-pozu eləməyi özümə icazə verim. İndi deyərsiz ki, bu uşağın bəyəm nənəsi-zadı yoxdu ki, balasının balasına qanadının altına alıb heç olmasa gündə bir nağıl desin? Hər şey bu qədər asan olsaydı nə vardı ki. Səhv eləmirəmsə keçən il qərar çıxıb ki, baxçaya getməmiş uşaqları məktəbə qəbul eləmirlər. Bu da bir absurd qadağa.
Qadağalar mövzusunda dodaqaltı deyinə-deyinə internetdə gəzişərkən maraqlı yazılarla tetatet qaldım. Əvvəl heç inana dilmədim ki, oxuduqlarım sivil ölkələrdə baş verir. Məsələn, Parisin meriyası şəhərin xüsusi olaraq salınmış qumsallığında çılpaq şəkildə günəş vannası qəbul etməyi qabağan eləyib. Üstəlik toples (yəni göbəyi bayırda qoyan köynəklər) və strinq (bunu isə izah eləməyə lüğətim kifayət qədər deyil) geyənləri də qulaqlayıb təxminən 48 dollar məbləğində cərimə eləyəcəklər. Meriya bunu belə izah eləyir ki, çimərlik geyimləri insanları «çay kənarında qorxulu hərəkətlərə təhrik eləyə bilər». Bundan sonra mənim qadağa mövzusunda isterik hiss burulğanım yerindəcə dondu. Bizdə hes toplesə qadağa qoyan var?
Çinin xalq azadlıq ordusunda bədənində tatuajı olan cavanlar qulluq edə bilməz. Görünməyən yerlərdə isə 3 santimetrdən artıq tatuajlar qadağandır. Bu hələ harasıdır? Şanxaylılara bir-birinə qarğış deməyi də qadağan eləyiblər. Bizim başımıza gəlsəydi hamımız boğulub ölərdik. Onlar dözür. Çünki hesab eləyirlər ki, davaların əksəriyyəti elə qarğışdan başlayır. Estoniyada evin qarşısındakı otun hündürlüyü və hətta odun qalağının da hündürlüyünə məhdudiyyət qoyublar. Odun qalağı 3 metrdən, ot isə 25 santimetrdən hündür ola bilməz. Bu hələ azmış kimi Estoniyanın qanunvericiliyi pəncərədən bayıra çıxarılmış predmetlər və qida məhsullarına görə də vətəndaşları cərimələyən qanun hazırlayır. Carimə də nə az, qə çox 385 dollar həcmində. Yəni ki, küçədən baxanda pəncərələrdə yalnız çiçəklər görünə bilər. Anlaya bilmirəm, bəyəm onların soyuducusu xarab olmur?
Norvegiyada sıldırım qayalı fyordlar (suyu dayaz, sahili dik qayalıq olan körfəz) olmasına baxmayaraq beyscampinq (tərpənməz obyektlərdən tullanma idmanı) qadağan olunub. Hətta bu, anti sosial və təhlükəli elan edilib. Milli parkların tullanmağa rahat bütün çıxışlarında hər gün keşik çəkən bir-iki nəfər gəzişir. Öz aramızdı, deyirlər ki, ekstrimal idman həvəskarları olan norveclilər və turistlər onların gözündən sivişib yenə də tullanırlar. İslandiyada ikicanlı pişik və itləri ölkəyə gətirmək qadağandır. Bunu birtəhər anlamaq olar, amma bu sıraya üyüdülmüş tütün, yaş tütün və geyilmiş paltar və ayaqqabıları da əlavə ediblər. Bəyəm onların «sekend hənd» mağazaları işləmir? Deyirlər ki, paltar gətirmək məcburiyyəti varsa heyvanları qorumaq məqsədilə (onlar insanlarını qoruyan qanunları çoxdan çıxarıblar) baytar həkimin nəzarəti altında dezinfeksiya eləməlidirlər.
Kolumbiyada küçəyə prezervativsiz çıxan bütün kişiləri və 14 yaşından böyük yeniyetmələri cərimələyirlər. Cərimə vermək istəməyənləri isə QİÇS infeksiyasının profilaktikası mövzusunda 3 saatlıq mərizəni dinləməyə göndərirlər. (Qulaqlarınızı çəkin, kişilər!). Əlbəttə, biz onları heç gür anlaya bilmərik. Üstəlik şəhərdən qıraqda böyük supermarketləri tikməyi qadağan eləmiş yaponları da çətin ki, anlayaq. Yapon hakimlərinin fikrincə bu, yəni dükanların şəhər mərkəzlərində tikilməsi ölkədə doğumun faizini artıra biləcək. Yaponların demoqrayfik problemlərini belə orijinal yolla həlli yollarının real görüntülərini canlandırmağı sizin ixtiyarınıza buraxmalı olacam. Mənim fantaziyam kifayət eləmədi. Yapon hakimlərindən kimsə əlimə düşsəydi qulağına pıçıldayardım ki, işığı tez-tez keçirsinlər, bu qədər pul xərcləmək nəyə lazım. Bizdə bu praktika çoxdan tətbiq edilir.
Britaniya taksi sürücülərinə idman şalvarı geymək qadağandır. Onların təlimatında hər gün çimmək, dezodorant işlətmək, və hər gün köynək dəyişmək punkti da var. Onların ayaqqabıları təp-təmiz olmalıdır, qara və mavi rəngdən başqa corab geyinməyə qadağaları da var. Bu instruksiya taksi sürücülərinə çatdırılan kimi onla dezodorantın haqqını əlavə ödəməyi tələb eləmişdilər. 17-ci əsrdə Türkiyədə kofe içməyə qadağa vardı, içənləri ölüm hökmü gözəyirdi. Elə təxminən həmən əsrdə fransızlara 7 yaşından yuxarı hər kəsə 7 funt duz işlətmək məcburiyyəti böyunlarına qoyulmuşdu. Bu işin 300 livr cəriməsi vardı. Mən indi yavaş-yavaş fransız inqilabının köklərini anlamağa başlayıram və bundan sonra özümüzə «səbrli xalq» deməyə dilim gəlmir…