Özü haqqında:
Mən bəstəkarlıq fakültəsini bitirmişəm. Həyatda çox işlərlə məşğul olmuşam.
Azmaz əsər də yazmışam. Amma özümü oda-közə çox vurmamışam. Mən həddən
artıq yumşaq adamam, amma məndə yekəxanalıq da var. Radionun bədii şurasına
əsər gətirdimsə, məni dinləmək istəməyəndə dönüb çıxıb gedirəm. Özümü
folklor yığmağa sərf etmişəm. 12 il əlimdə maqnitofon çöllərə və dağlara
düşmüşəm. Təxminən 300 kaseti Dövlət Səslər Arxivinə təqdim etmişəm.
Orada nəinki folklor yazıları, həm də sözbətlər, sual və cavablar var.
Mənə deyirlər ki, niyə sən şöhrətpərəst deyilsən? Şöhrətpərəst olmayan
adam yoxdur. Hamı çalışır, nə isə qoyub getsin. Amma insanlar xariqələr
yarada bilmir. Misir ehramlarını və ya Bethovenin V simfoniyasını yaratmaq
hər adama qismət olmur.
- Əvvəlcə mənim
araşdırmalarım sistemsiz idi. Hər şeylə maraqlanırdım. O vaxt məndə xəstəlik
var idi. Mədədə spazmalar olurdu. Yeməyi nəinki yeyəndə, hətta onu görəndə
də ürəyim bulanırdı. 1985-ci ildə fikrimi toplayıb Tovuza getdim. Aşıq
Əkbərlə zəngləşib mehmanxanada görüşməyi danışdıq. O, məni görən kimi
dedi: «Hardaydın, neçə illərdir ki, səni gözləyirəm». Onda ekstrasenslik
var idi. Mən bunu yalnız o, öləndən sonra başa düşdüm. Xeyli söhbət etdik,
hərdən sazı çıxarıb çalırdı. Qurtarandan sonra məni yeməyə dəvət etdi.
Mən dedim ki, axı yeyə bilmirəm. O, cavab verdi ki, səni sağaldacağam.
Mən də işimin xatirinə hər şeyə hazır idim deyə dərmanımı çıxartdım ki,
qəbul edim. Dərmanı əlimdən alıb zibil yeşiyinə atdı. «Bu sənə daha lazım
olmayacaq» - dedi. Məni aparıb öz dostları ilə tanış etdi. Sonra sazı
çıxartdı və dedi: «İndi mən Azad müəllimin çox sevdiyi Mirzə dübeyti oxuyacağam».
O havanı isə mən çox sevirdim, elə hey soruşur, adını tapa birmirdim.
O hardan bilirdi ki, bu mahnını sevirəm. Aşıq çaldıqca, hiss etdim ki,
ağrı yavaş-yavaş gedir. Həmin gün mən kabab da yedim, zoğal arağı da içdim.
Neçə günün ərzində 20-dən artıq kasset yazdım. Evə gələndə qapını açan
atam məni tanımadı. O vaxtdan məni bu eşq kibrit kimi yandırmağa başladı.
İmkan az idi, amma qazandığımı bu yolda xərcləyirdim. Aşıq məktəblərinin
genealogiyasını öyrənməyə başladım. Tovuz aşıq məktəbini yazdım. 90-cı
ildə mən 12 il gözlədiyim arzuma çatdım. Baba dağına çıxdım və o gecə
Aşıq Əkbər, 40 gündən sonra isə Mikayıl Azaflı rəhmətə getdi. O gecədən
sonra elə bir nə isə yoxa çıxdı. Mən topladıqlarımı bəlkə heç istifadə
edə bilmədim. Yazdığım kassetlərdəki adamların çoxusu həyatda yoxdur artıq.
– Sizi Türkiyə və İran təsirlərinin qəti əleyhdarı kimi tanyırıq.
Bunun kökləri haradadır?
– Ən qorxulusu elə Türk və İran təsirləridir. Çünki onlar yaxındırlar.
Biz İrana da, Türkiyəyə nə qədər qardaş desək də, axı biz qardaş deyilik.
Bizim öz anamız, öz atamız var. Amerika təsirləri bir o qədər qorxulu
deyil. Onun mədəniyyətinin izlərini, «Koko-Kola», «Marlbora»nı bir dəqiqəyə
süpürüb ata bilərik. Türkiyə, İran isə bizə yaxındır. Onlar bizi qucaqlayır,
arxadan xəncəri kürəyimizə sancırlar. Bizi həm maddi, həmdə mənəvi cəhətdən
soyurlar. Biz uşaqlıqdan eşitdiyimizi yadda saxlayırıq. Bu intonasiya
yaddaşı, koddur. Bəlkə də o, ana südü ilə bədənimizə daxil olub. Son zamanlar
ona təxribat edilir. Bizim uşaqlar türk musiqisindən savayı nə eşidir?
Bu intonasiya yaddaşının pozulması xərçəng xəstəliyi kimidir. Mən belə
deyəndə çoxları biganəlik göstərir, təhlükəni hiss etmirlər. Yeni yaranan
radiostansiyalar gecə-gündüz türkcə danışır və yaxud azəri dilində türk
ləhcəsi ilə danışırsa, bu, biabırçılıq deyilmi? Biz o vaxt özümüzü saxlaya
bilərik ki, dövlətin mədəni siyasəti olsun. Mən çəkinmədən deyirəm ki,
iqtidarın bu gün mədəniyyət sahəsində siyasəti yoxdur. Bu, bizə çox bəlalar
gətirəcək. Obrazlı desək, bir zaman Azərbaycan mədəniyyətinin fotosu olacaq,
boyakarlıq və qrafikası olmayacaq.
– Gələcək planlarınızı oxucularla bölüşərsinizmi?
– Şair Zəki İslamın sözlərinə həzrət Əli mövzusunda akapella kantata yazmışam.
45 yaşıma qədər başladığım işləri qurtaracağam. Sonra böyük planım var.
Göyçə aşıq məktəbi, Çıldır aşıq məktəbini yazacağam. Çıldır İrəvandan
qərbdən Türkiyənin Çıldır vilayətinə qədər ərazini çevrələyir. Onlar sırf
Azərbaycan aşıq məktəbidir və bizim tariximizdir.
Sənət eşqdir. Eşq olan yerdə Allah var. Allah əsərdədir, Allah gözəllik,
sədaqət olan, yaxşı dostluq olan yerdədir. Bütün xeyirli işlərdədir. Allah
Azərbaycanda var. Biz Allahı öz vətənimizdə axtarmalıyıq.
09.12.1997
