Gülnarə Rəfiq

Siqaretin dadını bilməyənin bu barədə məsum düşüncələri

Bir neçə il əvvəl redaksiyalara mədəniyyət və sənətdən yazılar aparıb vaxtaşırı çap olunduğum dövrdə dostlarımdan biri etiraf elədi ki, yaratdığım intellegent qadın obrazımda cəmi bir detal çatışmır. Mənim əlimdə tüstülənən siqaret olsaydı daha cazibədar, daha intellegent, bir sözlə daha mədəni görünə bilərdim. Dostlarımın gözünü yolda qoysam da siqaret çəkən qadın obrazı mənim özümü də maraqlandırır. Bu gün ətrafda siqaret çəkən kişilərlə az qala eyni sayda tüstüləyən qadınlar var deyə bu dəfə tədqiqat obyektimiz onlar olacaq. Gəlin baxaq, görəsən qadınlarımız niyə çəkir?
Böyüklərçün əmzik
Kişiyə bu sualı ünvanlayanda «dərddən çəkirəm» deyib Azdrama aktyorlarının ifa tərzində köksünü də ötürür. Nə olsun, hamı bir ağızdan «siqaret çəkmək ziyandı» deyir. Kimdi qulaq asan? Köhnə parovoz kimi tüstüləyən qadınların ardıyca «cəzən külqabı» desək də, barmağımızı silkələyib «Bax ha, axırda xərçəkgdən çərləyəcəksən» deyib qorxuzsaq da inanıram ki, cavabında nazik siqaranı sümürən gözəlçə «Nə danışırsan? Bu necə də maraqlıdı!» deyib siqaretdən daha bir qullam alacaq.
Qadının siqaretə belə açıq-aydın meyli və hazırda bunu heç gizlətmək belə istəməməsi bəlkə də bəşəriyyətin güclü hissəsinə qarşı feminist etirazıdır. Mavilər itələşib birtəhər cəmiyyətimizdə özlərinə yer ala biliblərsə, həmin cəmiyyətdə siqaret çəkən qadına yer olmayacaqmı? Qabaqlar siqaret çəkən qadına çox pis münasibət vardı. İndi hər şey başqa cürdü. Hazırda çəkən qadın çəkən kişiyçün həm də həmsöhbət ola bilir. Özü də çəkən qadın yanındakı kişiyə ağız-burun əyib siqareti söndürməyi tələb eləməyəcək, onların yataq otağındakı dolu külqabı üstündə davası qopmayacaq.
Hərdən açıq-aydın siqaret çəkən qadınlara baxıb onların bu kompleksdən azad olduğuna da sevinirəm. Siqareti gizlincə çəkib sonra özünü hamı kimi aparmaq, üstəlik siqaret çəkənin dalıyca bir-iki yağlı kəlmə deməyin özü daha eybəcər haldı.
Əlbəttə, siqaret çəkmə prosesində cəlbedici nə ola bilər ki? İnsan acı tüstünü ağzına doldurub içinə çəkir, sonra isə onu yenidən bayıra ötürür. Əvəzində onun ağzından pis iy gəlir. Bu an siqaret çəkənlər ordusu mənə qəti etiraz edib bunun əksini desələr də mənim arqumentim daha güclüdü. İyin gəlib, ya gəlmədiyin çəkməyən bilər, elə deyilmi? Qadınlar, mənimlə razılaşarsız, ağzından üfunət iyi gələn kişiyə dözməyə yalnız bizim səbrimiz çatar. Kişidə belə səbr hardandı?
Hətta mələklərin də qüsuru var
…Bu hələ çoxdan 1924-cü ildə uzaq Amerikada baş verib. O vaxt tütün məmulatları istehsalı üzrə məşhur «Philip Morris» kompaniyası bütün dünyaya yenilik elan elədi. İstehsala nazik qadın siqaretləri buraxılmışdı. Reklamda «May kimi yumşaq» deyildiyindən qadınlar yeniliyin tamına baxmaq arzusuyla uzun müşdüyə taxılmış nazik siqaraları çəkməyə başlamışdılar. Boqema həyatı, muza, ilham pərisi obrazı, aristokrat xanım, sirli namılum qadın… Nazik siqaretlərin tüstüsü məhz belə, yəni tütün dumanında itib batan dilbər, naz-nemət və dəbdəbə sevən qadın obrazı yaradırdı.
Təkrarsız Marlen Ditrixi yada salaq. Dahi aktrisa, gözəl müğənni, istedadlı yazıçı, gözəl və incə naturalı bu qadın da siqaret çəkirdi. O, yalnız «Lucky Strike» çəkir və prosesi böyük şıkla icra eləyirdi. «Çəkməkdən öləcəksən» deyənlərin elə bil acığına o, əsrdən bir qədər az – 91 il yaşadı. «Hətta mələklərin də qüsuru var» deyərək siqaret çəkməyi isə heç vaxt atmadı. Naomi Kempbel, Kameron Dias, Keyt Moss və başqaları… Əla siqaret çəkməyin tarafdarlarının siyasını çox uzatmaq da olardı. Yəni onların hamısı sağlamlığına tüpürüblər? Gündə 20 dəfə dişlərinin fırçalayan Naomi sağlamlığını təhlükə altına qoyardımı? O, gündə 20 dəfə diş fırçalamaqla özünə zülm eləyir ki, dişləri ağappaq olsun.
Kələkbaz Madonnanı yada salaq. 32 yaşını qeyd elədiyi mərasimdə o, hamının gözü qarşısında siqaretini Toni Uordun kürəyində söndürəndən sonra «İlahi, mən necə də yöndəmsizəm!» deyib kipriklərini bir neçə dəfə çırparaq «zərərçəkmişin» üzünə məsum baxışlarla baxmışdı: «Yeri gəlmiş, bəs siz kimsiz? Niyə mən sizi hələ də tanımıram? Gözəl ledilər, gözəl centlimenlərlə tanış olmağa can atırlar!». Sevgi mehrabı sayılan Hollevudun ən başgicəllədən məhəbbət macərası belə başlamışdı.
Siqara yuxuya getmiş gözələ bənzəyir
Gözəl qadının siqaret çəkməsi mərasimində daha bir maraqlı motivi var. Erotiklik motivi… Heç bilirsiz ki, biləng qadın bədəninin ən erogen zonalarından biridir. Kişiylə maraqlanan, onun diqqətini çəkmək istəyən qadın bəlkə də özündən asılı olmayaraq bilənginin dərisini həmsöhbətinə göstərməyə çalışır. Siqaret çəkən qadınçün bu proses daha rahatdı və bu öz seksuallığını ifadə etmənin yollarından biridi.
Ola bilər ki, heç kim bu barədə dərindən düşünməyib, amma siqaret çəkmə prosesinin özündə çox güclü erotik enerji ehtiyatı var. Bu fikrin də tarixcəsi var. Deyələnə görə ilk Kuba siqaralarını gözəl mulat qızların ombasında eşib bağlayırdılar. Təkrarı olmayan Havana siqaraları haqqında deyilən bu əfsanəni Kubada bu gün də eşitmək olar. Tütün kralı Zino Davidoff demişdi: «Siqara yuxuya getmiş gözələ bənzəyir». Siqara sevənlər onun nə demək istədiyini çox yaxşı başa düşür. Yaxşı seksdə olan sirr, ləzzət və şık siqara da da var.
Siqaret çəkən qıza qısa müraciət
Bilirsənmi, son vaxtlar çəkən qadınların sayı artdığı kimi ağ ciyərin xərçəngindən əməliyyat masasının üstünə uzanan qadınların sayı dı artıb? Heç kimi səni «bir damcı nikotin atı öldürür» şüarıyla qorxutmayacaq. Axı sən at deyil, insansan. Onu da bilirsən ki, gündəlik çəkdiyin 20 siqaret 8-12 il ömrünü əlindən alır. «İrəlidə gör nə qədər ilim var» deyirsən? Hər siqaretin 15 dəqiqə ömrünü oğurladığını da bilirsən. Əlbəttə, boş şeydi, cəmi 20 yaşın varsa.
Yığışıb birlikdə siqaret çəkib söhbət eləyən qızlarının dediklərindən vağzalı sədası heç gəlmir, ərə getmək planları səhrada ilğım kimi görünür. Hər şeyi anlamaq olur, operasiyaya qədər çox vaxtın var, ərə getmək də istəmirsən. Elə bilirsən ki, əlində siqaret görənlər «necə də müasirdir» deyib fəxr edəcəklər? Siqaret çəkən yaşlı qadınlara baxıb nəticə çıxarmaq ki, çətin deyil? Vaxt keçdikcə səsin qalınlaşacaq, dişlərin korlanacaq, dərin torpaq rəngi alacaq, «stajlı» siqaret çəkənlər kimi tüpürcəyini saxlaya bilməyəcəksən.
Müasirsənsə, sənə maraqlı gələr, alimlər tütün tüstüsündə alfa hissəciklər şüalandıran poloniya elementi tapıblar. Günə bir qutu siqaret çəksən şüalanma üzrə qəbul olunmuş beynəlxalq normadan 7 dəfə artıq şüa almış olacaqsan. Yaxşı, gəl başqa şeydən danışaq. Ərə də gedərsən, sevdiyinlə də xoşbəxt olarsan. Bəs uşaq? Bir gün ana ola bilməyəcəyini anlayanda, yaxud xəstə balanı qucağında bir həkimdən o birinə daşıyanda necə? Bilirsəmi, çəkən anaların uşaqları yüz faiz çəkən olur. O da sənin yolunla getməli olacaq?
Əzizim, sən köhnə külqabı kimi qoxuyursan
Siqaret çəkmə problemləriylə məşğul olan psixoloqlar belə bir tədqiqat aparıblar. 256 cavan oğlana 3 sualla müraciət ediblər. Birinci sual: «Yanında siqaret çəkən qızlara münasibətin necədi?». 4 faiz «yaxşıdı», 54 faiz «fərqi yoxdu», 42 faiz «pis» deyə cavab verib. İkinci «Dostluq elədiyin qız çəkərsə bəs necə?» sualına 1 faiz «yaxşı», 15 faiz «belə də», 84 faiz «pis baxaram» demişdi. «Bəs arvadın siqaret çəksə?» sualına hamı hiddətlənib. 256 nəfərdən yalnız ikisi «mənimçün fərqi yoxdu» deyib.
Bunu internetdəki forumlardan birində oxumuşam. Kişilərdən kimsə yazır ki, «Siqaret çəkən qadını öpmək külqabını yalamaq kimi murdar bir şeydi». Bahalı ətirlər və saqqızın iyi də nifrət hissini apara bilməz. Əlbəttə, o sənə «Əzizim, sən köhnə külqabı kimi qoxuyursan» deyməyəcək, amma bunu fikirləşəcək.
Ən leqal narkotik
Tütün sənayesi nəinki cibimizi, həm də təbiəti müflisləşdirir. Hər 300 siqaretin qurudulmasıycün bir ağac yandırılır. İldə bu milyardlarla ağac deməkdi. İlə 400 milyard kibrit çubuğuyçün lazım olan agıcı da bura əlavə edək. Kitab, qəzet və jurnalçün lazım olan kağızın qıtlığından danışırıq. Milyon tonlarla ən yaxşı kağız və karton növləri qutularına və siqaret kağızına sərf olunur. Tütünün acı iyini öldürməkçün tonlarla qiymətli yeyinti materialı və ədviyyat sərf edilir.
Kişiyə nifrət edən qadın kibriti əlindən alacaq ki, özü yandırsın
Siqaret çəkən qadının cazibədar olmasından hələ Freyd də yazmışdı. Rəssamların əsərlərində isə siqaret çəkən qadın obrazı varsa həmin rəsmdə mütləq əl ağacı, silindr papaq, tor corablar, al dodaq və dırnaqlar, yəni yırtıcı qadın obrazının bütün atributları olacaq.
Tüstünün içəri çəkilib bayıra üfürülməsi prosesi, külün silkələnməsi və bütün jestlər toplusu çəkən qadın haqqında çox şey danışa bilər. Əgər o, tələsik tüstünü udub tez də üfürürsə deməli o, nədənsə narahatdı. Bir qullab vurub qoyandan sonra siqaret külqabıda tüstülənirsə o, dərin fikrə gedib. Çəkən qadınla söhbət vaxtı tüstünü azad buraxıb açıq ağzından çıxarırsa ehtiyatlı olun, bu qadının toruna düşmək ehtimalı çoxdu. Külü tələsik silkələyənlər özündə əmin olmur, ya da bu an çox əsəbidi. Şəhadət barmağıyla külü silkələyəndə əlinə baxan qadın işini çox yaxşı bilən adamdı. Külü külqabının qırağına sürtməklə təmizləyən qadın öz cinsinin güclü şəxsiyyətlərindəndir. Siqaret yandıranda kibriti qadının ağzından aşağı səviyyədə tutmusuzsa özünə hörmət eləyən qadın heç vaxt başını aşağı salmaz. Kişiyə nifrət edən qadın isə kibriti əlinizdən alacaq ki özü yandırsın.
Sonuncu qullab və sonluq…
Bundan sonra əziz oxucu ola bilər ki, mənə lax yumurta, yaxud əzik pomidor tullamaq istəyəcəksən. Axı, mən siqaret çəkən qadınları saçından tutub el içi «sürümədim». Elə bilməyin ki, sağlamlığı korlayan siqaretlərin təbliğatıyla məşğul olur, cavanları siqaret çəkməyə çağırıram. Qətiyyən xeyr! Adam var ki, - onların dəyanəti və səbrinə baş əymək lazımdı – hər şeyi düzgün eləyir, bir növ şablonla yaşayırlar. Başqa birisiysə maşında kəməri bağlamır, siqaret çəkir, sevdiyinə görə özünü oda atır, bizim anlamımızda axmaqlıqlar, divanəliklər eləyir, səhər tezdən «Eşidirsən, mən səni sevirəm!» qışqrığıyla qonşuları yuxudan oyadır. Xəbəriniz olsun, belələri də var! Biz belə yaşamaq istəmədiimiz kimi onlar da bizim qanunlarla yaşamaq istəmirlər.
P.S. Amma Səhiyyə Nazirliyi yenə də həmişəki kimi xəbərdar edir ki, siqaret çəkmək sağlamlığa ziyandır!

• Sehirli şəhər- Bakı