Hərəmxana- həyatın qadın yarısı
Yaxud qızıl qəfəsdə 
          sürən həyat
          
 
           Ərəb dünyası çaxnaşmaqda olarkən dünyanın o biri, nisbətən 
          sabit hisssi prosesləri kənardan izləyərkən yəqin ki, «görək bunun axını 
          nə olacaq?» deyir. Ərəb dünyasını, rəngarəng ənənələri olan şərq həyat 
          tərzini gendən müşahidə edənlərçün bu bolluq, zənginlik, sel kimi axan 
          neft pulları, 1001 gecə nağılları kimi şirin həyat, yaşmaqlı qadınlar 
          və yəqin ki, sirli-düyğüsal hərəmxanalar deməkdi. Amma keçən əsrin əvvəllərində 
          ərəblərin heç cibi olmazdı, çünki ora qoyacaq bir şeyi yox idi. Bunu 
          avropalıya desən bəlkə də inanmaz, çünki bu xalq 1001 gecə nağıllarının 
          prototiplərini görməsəydi belə zənginliyi uydura da bilməzdi. Nə 300-500 
          il əvvəl, nə di indi avropa düşüncə tərzi olan adam hərəmxananın nə 
          olduğunu anlaya bilməz. Kiməsə bu nağıl kimi gözəl və əlçatmaz, kiməsə 
          insan ehtiraslarının toplaşdığı iyrənc bir yer kimi görünər. Görəsən 
          hərəmxanaların iç üzünü görmək mümkündürmü?
          Gözəllik - qüdrət, əzəmət mənbəyidir
           Zənginlik, təmbəllik, eyş-işrət, şəhvət. Çılpaq qızlar hovuz 
          kənarında oturub, göbək rəqsi oynayır və öz ağasının başını qatır… Hərəmxana 
          dedikcə ilk əvvəl bu səhnələr canlanır. Amma reallaq başqadır. 
          Hərəm adı ərəbcə haram sözülyə qohumdur, ayrıca, qadağan olunmuş deməkdir. 
          Bu sözün ərəb dilinə akkad dilindən gəlməsi ehtimalı da var. Mənası 
          müqəddəs yer deməkdir. Yüksək vəzifəli adamın sarayı, ya da evinin qadınlar 
          yaşayan və qorunan tərəfi belə adlanır. Burda kişinin ailəsinin bütün 
          qadınları, yəni bacısı, anası, arvadları və evin qadın qulluqçuları 
          da yaşayır. Onlar hərəmağasının nəzarəti altındadır. Birinci arvadın 
          hərəmxana ağası titulunu bölüşmək ixtiyarı var. Sultan hərəmxanalarında 
          böyüklüyü padşahın anası edərdi. Onu sultanın validesi adlandırardılar. 
          Oğlu üçün qadın seçmək də onun vəzifsi idi. Hərəmxanaya düşmək çətin 
          olmurdu, amma orda batıb qalmaq, özünə yer qazanmaq və zənginlik içinəd 
          aşamaq hər kəsə nəsib olmazdı. Gözəl və istedadlı olmaq az idi, hiylgərlik 
          və siyasət işlətmək bacarıgı çox lazım olurdu. Yalnız ən ağıllılara 
          padşah, ya da onun vassallarının arvadı olmaq qismət olurdu. Qalanları 
          qocalıb əldən düşənəcən orda qalır və bütün hərəmxananın nökərinə çevrilirdi. 
          Bəzən qadına ərini yaxından görmək qismət olmurdu. Sayı bir neçə minə 
          çatan hərəmxanada rəqabət güclü idi. 
          Bəzi hərəmxanalarda dövlətdə qoyulmuş ciddi qanunlar işləyirdi. Türk 
          sultanlarının hərəmxanasında sultan yeni kəniziylə maraqlana, onu qanuni 
          arvadı edib qocalmış arvadlarını edam edə bilərdi. Günahı olan qadını 
          dəri kisəyə qoyub atzını büzməmişdən əvvəl ora zəhərli ilan, ya da vəhşi 
          pişik atardlar. Həmin kisənin içində olanlarla maraqlanmadan onu Bosfor 
          botazının sularına tullayardılar. Ona görə də qadınlar günah işlətmiş 
          olanda ipək iplə boğulmalarını xoşbəxtlik sanardılar.
           Gözü doymuş kişinin səadət evi
           Şərq ekzotikası, cəh-cəlal, dəbdəbə çarlığı və məhv olmuş 
          ümidlər məkanı. Müsəlman evinin qadın yarısı kimi adlanmış bu yer minlərlə 
          qadının bütün xülyalarını alt-üst etmiş, amma seçmələrə yalnız gözəllik 
          və ağıl sayəsində ucalmaq imkanı yaratmışdır. 
          Hərəmxanalar öz daxili həyatıyla yaşayaraq öz davranış qaydaları, öz 
          ənənələrini yaratmış, gözəllik və yoldan azdırma sənətində yüksəklərə 
          qalxmış və rəqibləri yox etmək məharətində görünməz nailiyyətlər qazanmışlar. 
          
          Əvvəllər əmir və sultanların kənizləri saxladığı yerə səadət evi adını 
          verirdilər. Bura azad qadınlar düşmürdü. Kənizlərdən kiminsə qismətinə 
          əmir, ya da sultanın arvadı olmaq düşürdüsə ona kadın deyirdilər. 
          Minlərlə rəqibi olan vaxtı qadının özünə hərəmxanada yer tutması üçün 
          uşaq doğması vacib idi. Çünki bəzən ağasının diqqətini illərlə gözləmək 
          lazım gəlirdi. Qadından gözü doymuş kişinin diqqətini çəkmək, onda intim 
          arzu doğurmaq sadəcə sağ qalmağın yollarından biri idi. 
          Hərəmxanalar zamanı Şərq çiçəklənmə dövrü yaşayırdı. Müdrik təbiblər 
          ay üzlü gözəllərin öz ağasını sevindirməsi üçün durmadan çalışırdılar. 
          Hərəmxananın keçilməz sədləri və hündür hasarlarına baxmayaraq onların 
          tapıntıları müasir parfümeriyanın əsasını qoydu. Bitki ekstraktları, 
          müxtəlif yağlar, sabun və ətirlər Avropaya hərəmxanaların hündür divarlarını 
          aşıb gəlib. Hərəmxanaya girmək qadağası pozulsaydı o adam başını itirməli 
          idi.
           Şəhrizadın məsləhətləri
           Şərqdə qadına münasibət çox incə məqamlarla zəngindir. Çünki 
          ərəb kişisi hələ uşaq ikən ailəsinin taleyi, sağlamlığı və bütünlükdə 
          həyatına görə məsuliyyət hissiylə böyüyür. Qadının da ailə uğrunda özünü 
          qurban vermək istəyini cəmiyyət bəyənir. Ona görə də qadının məişətlə 
          məşğul olub evin qadın yarısından o yana yetməməyini həm də qadın özü 
          istəyir. Onu orda xorla saxlayan yoxdu. Evlənmə çox bahalı prosedur 
          olduğundan ərəb kişisi böyük xərc çəkib evlənəndən sonra öz ləl-cəvahiratını, 
          incisini mütləq gizlətmək istəyir. Qadın kişinin gözləri və qulaqlarıdır 
          deyirlər. Yəni ki, 1001 gecə nağıllarındakı kimi qadın Şəhrizad kimi 
          həm vəhir, həm təbib, həm də padşağının dostu və nağıl deyənidir. Şərqdə 
          qadınlar nağıl yaratmağı çoxdan öyrəniblər. Kişinin işi isə daha ağırdır. 
          O, özünü sevdirməliidr ki, onun yeganə hökmdarı ola bilsin. Ona görə 
          də zənginlikdən başqa, qadının məsuliyyətini boynuna götürə bilmək istəyi 
          olmasaydı hərəmxanalar yaranmazdı. Öz növbəsində qadın kişinin maddi 
          durumunnu göstəricisidir. 
          Nəzərləri Şərqə çevirən kimi hərəmxana anlayışı ilə tanış olmuş adama 
          bura hüquqları tapdanmış qadınlar yığıncağı kimi görünür. Şərq qadını 
          isə avropalı kişilər barədə daha mənfi fikirdədi. Onlar düşünür ki, 
          qərblilər kobuddur, danışığı və xüsusilə də rəftarı bilmirlər, hər dəqiqə 
          adama əl vurmağa çalışırlar, lüzumsuz müraciətlər edir və fotosunu çəkməyə 
          cəhd edirlər. 
          Dünyada hərəmxana sözülə rəqabətə girəcək söz az tapılar. Bura həm cəzbedicidir, 
          həm də sirli. Bu sözü dilə gətirərkən adamın ilkin instinkləri nə vaxtsa 
          gözəlliyin əsil qiyməti verilən bir yer barədə nostalji duyğular oyadır. 
          Hərəmxana deyəndə bəziləri səhvən asiya üslubunda fahişəxana təsəvvür 
          edir. İslama qədər, yəni kişiyə rəsmən çoxarvadlılığı icazə verənə qədər 
          hərəmxanalar təbii sayılaraq həmişə və hər yerdə olub. Müdrikliyilə 
          əsrldərdə iz qoymuş Süleyman şahın hərəmxanasında 700 arvadı, 300 kənizi 
          vardı. Onun atası Davud şahın isə 100 arvadı vardı. Hər yeni hökmdar 
          zirvələrə çatdıqca hərəmxanasını şöhrət və qüdrət simvoluna çevirərək 
          adi insanların gözündən iraq və yalnız arzulana bilən məkana çeviriblər. 
          Padşahlar saraylarını ləl-cəvahiratla bəzədikləri kimi gözəl qadınlarla 
          əhatə edirdilər ki, torpaqların və xalqların üzərində hakim olduqlarını 
          bir daha gözə soxsunlar. 
           4 min nəfərlik cənnət
           Hərəmxanalar barədə ilk yazılı mənbələr 15 əsrə aiddir və 
          Osmanlı imperiyasının hərəmxanalarından danışır. Əvvəllər burda yalnız 
          kənizləri saxlayardılar. Evlənəndə qonşu ölkələrin xristian validlərinin 
          qızlarıyla evlənərdilər. 2-ci Bəyaziddən sonra bu qaydalar dəyişdi və 
          sultanlar hərəmxana sakinləriylə evlənməyə başladı. Sultan 2-ci Mehmet 
          Konstantinopolu alandan sonra indiki Bəyazid meydanında qədim zamanlarda 
          Bursa və Ədirnədə olan sarayların nümunəsində saray tikdirdi. Topqapıda 
          yeni saray kompleksi tikiləndən sonra köhnə saray hərəmxana kimi işlədilməyə 
          başladı. Türk imperiasınnı qızıl dövründə Topqapı sarayında 4 min adam 
          yaşayırdı. 
          16-cı əsrin siyasəti sayəsində hərəmxanalar rus, ukrayna, gürcü, xorvat 
          qızlarıyda dolu idi. Hərəmxanalar tarixində sultan Süleymanın arvadı 
          ola bilmiş ukraynalı Roksalina xüsusi yer tutur. O, 40 il sultanın arvadı 
          ola bilmiş və 3 oğul doğmuşdu. Hərəmğalarına rüşvət verməklə, intriqalar 
          yapmaqla, taxt-taca varisləri öldütdürməklə öz yerini sarayda bərkidə 
          bilmişdi. Axı qanuna görə birinci arvadın döğdüğü ilk oğulun vərəsəlik 
          hüququ vardı. Qalan uşaqlar məhvə məhkum idi. Sultan Süleymanın saqqızını 
          necə oğurladısa o, birinci arvadından olan bütün uşaqlarını məhv elədi 
          və taxta Roksalinanın oğlunu varis elan etdi. 
           Biz qara qulların nəvazişinə öyrəşmişik
           Qafqaz knyazları öz qızlarını hərəmxanaya göndərərdi ki, bəlkə 
          nə vaxtsa onlar sultanın seçdiyi qadınlardan biri olar. Hətta qız uşaqları 
          körpə ikən onlara belə bir laylay da oxunardı: «Bax, böyüyərsən, sultanın 
          arvadı olarsan, o da səni brilyantlara qərq edər». Kənizləri 5-7 yaşında 
          alardılar və fiziki cəhətdən tam yetişənədək saxlayardılar. Böyüdükcə 
          onlara musiqi öyrədər, etiket qaydalarını anlatar və kişiyə ləzzət bəxş 
          etməyin sirrlərini açardılar. Yeniyetmə ikən onu sarayda adam arasına 
          çıxarar, onun fiziki qüsuru, ya da ədəb qaydaları yerində olmasaydı 
          qiyməti düşərdi. Atası bu qıza görə gözlədiyindən az pul alardı. Atalar 
          qızlarını satdığı barədə sənədə qol çəkib bütün hüquqlarından imtina 
          edərdi. Sultanın arvadı olmağa layiq bilinmiş qızlar təhsillərini davam 
          etdirərdi. İslamı qəbul edib Quran oxuyar, xanım statusunu alandan sonra 
          isə məscidlər tikib xeyriyyəçilik edərdilər. Bütün çətinliklərə baxmayaraq 
          hətta kənizlər də gündəlik pul təminatı alardı. Bayramlarda, toy və 
          mərasimlərdə hədiyyələrə simiclik edilməzdi. 9 il ağasının diqqətindən 
          kənarda qalmış kənizin hərəmxananı tərk etmək hüququ vardı. Sultan ona 
          gehiz, ev verib ərə getməkdə kömək edirdi. Kənizə qul olmaqdan azad 
          edən sənəd də verilirdi. Amma bəzən azadlıq alıb ərə getmiş kənizlər 
          geri qayıdardı. Onlar deyərdi ki, «Biz qara qullarla ünsiyyətdən aldığımız 
          böyük ləzzətə adət etmişik». Axı axtalanmasına baxmayaraq hərəmağaları 
          diqqətdən kənarda qalmış qadınlarla cinsi yaxınlıq edərdi.
          Hərəmxananın cəlladı 
           Hərəmxanaların ən vacib personajı əlbəttə ki, sultan, ya da 
          padşahın özüdür. Sonra rütbə sırasıyla validə, sultanın anası gəlir. 
          Oğlu taxta çıxmış ana dəbdəbəli mərasimlə yeni saraya köçüb yeni imarətdə 
          yer alardı. Sıraca sonra sultanın arvadı, kadın əfəndi gələrdi. Hərəmxananın 
          ən koloritli sakinləri cariyələr və kənizlər olardı. Bütün qadınların 
          təhlüksizliyi hərəmağısının boynunda idi. Hökumətdə vəzifə bölgüsündə 
          Dar-us-saadət (Baş hərəmağası) baş vəzir və şeyxulislamdan sonra üçüncü 
          adam idi. 
          Hərəmağaları çox vaxt Afrika ölkələrindən seçilirdi və qara dərili olurdu. 
          Padşahlar bunu bilərəkdən seçirdi ki, qadınlardan kimsə günah işlətmiş 
          olardısa doğulan uşağın rəngindən hər şey bəlli olardı. 
          Hərəmağası, xədimlər də 2 növ olurdu. Onlardan bəziləri hələ uşaq ikən 
          axtalanırdı və böyüyəndə onların saqqalı çıxmır və uca qadın səsi ilə 
          danışırdılar. Ərəblər deyir ki, belə hərəmağaları 35 yaşdan yuxarı yaşamır. 
          Yetkin yaşlarında axtalanmış xədimlər isə zahiri cəhətdən kişiyə oxşayırdılar. 
          Hətta axtalanmasına baxmayaraq onlarda seksual iştahası da olurdu. Həmin 
          bu hərəmağaları bütün qadağalara baxmayaraq hərəmxanadakı qadınlarla, 
          xüsusilə də ağanın diqqətindən kənarda qalmışlarla münasibət qururdu. 
          Seks və alkoqola gəlincə insan fantaziyasının hüdüdü yoxdur. Bir də 
          ki, hərəmağasının sözündən çıxmaq gələcəkdə hərəm sahibinin də gözündən 
          düşmək demək idi. Ona görə hərəmağası gözü düşdüyü xanımdan imtina almırdı. 
          Amma yeri gəlsə xədimlər bir zaman əzizlədiyi qadını öz əlləriylə öldürməli 
          də olurdu. Çünki hərəmxananın cəlladı da onlar özü idi. 
          İnternet forumlarda öz xoşuna axtalanan cavanlar barədə yazılaral rast 
          gəlmək olur. Onların məqsədi qeyri-leqal hərəmxanalarda işə düzəlməkdir. 
          Hətta deyirlər ki, hər il Ərəb Əmirliklərindən cərrahlar dəstəsi gəlib 
          əməliyyatları Qazaxstanda edirlər. Buna görə taleyini köklü şəkildə 
          dəyişmək istəyənə ağıllı başlı pul da verirlər.
           Ərəbin həmişə hərəmxanası var
          
 
           Ərəbləri hələ də hərəmxanası varmı soruşsaq onlar «əlbəttə» 
          cavab verər. Hərəmxana evin qadın yarısıdır. Rəsmi məlumatlara görə 
          sonuncu hərəmxana 1909-cu ldə bağlanıb. Topqapı boşaldılaraq muzeyə 
          çevrildi. Amma həm Türkiyə əyalətlərində, həm də ərəb ölkələrində qeyri-leqal 
          hərəmxanaların olduğunu deyirlər. Varlı kişilər müsəlmana verilmiş 4 
          arvad icazəsində sui-istifadə edərək qadınların sayını bir az artırıb 
          onların maddi problemlərini həll edərək balaca hərəmxanalar saxlayırlar. 
          Hələ də balaca qızlar əlindəki gəlinciyi kənara atıb evli qadınlar kimi 
          başına yaylıq bağlayıb ər evinə yollanırlar. Ərəb Əmirliklərində hərəmxanalarda 
          yaşamaq nisbətən zənginlik vəd edir. Amma burada da evin qadın yarısında 
          o, ərinin dinməz kölgəsidir. Əsrlər ötəndən sonra da hərəmxanalar kişilərin 
          qadın üzərində hakimiyyət nişanəsidir. 
          Ərəb xilafəti Avropaya öz mədəniyyəti və elmini gətirməklə yanaşı antik 
          dövrün müəlliflərinin artıq məhv edilmiş əsərlərini qaytarıb. Ərəblər 
          vaxtında onları tərcümə edib saxlamışdılar. Onlar yeni biliklər, dillər, 
          yeni irq eləcə də yeni enerji gətirmişdi. Avropa hərəmxanalardan xəbər 
          tutanda öz təsəvvürlərindən çox fərqli olduğundan böyük maraq doğurdu. 
          Ərəblər çıxıb gedəndən sonra da hərəmxanalar yoxa çıxmadı. İndi hərəmxanalar 
          kralların saraylarına köçərək bir qədər görkəmini dəyişdi. Xristianların 
          səlib müharibələri zamanı Avropaya təkcə pullar deyil, həm də qullar 
          axışıb gəlirdi. Bəzən zəbt edilmiş hərəmxanaların avadanlığı sakinləriylə 
          birlikdə Avropaya köçürülürdü. Səlib müharibəsindən elmi, fəlsəfi, tibbi, 
          texniki yeniliklərlə birlikdə şərqdən hərəmxanaların abu-havası da gətirilirdi. 
          
          Hərəmxananın içəridən görmüş ilk avropalı Foma Dallan olub. Onu 1599-cu 
          ildə Konstantinopola ezam ediblər ki, ispan kraliçəsi İzabellanın hədiyyəsi 
          olan orqan alətini kökləyib onu çalmağı türklərə öyrətsin. Dallana böyük 
          hörmət əlaməti kimi hərəmxanaya gitirib kənizlərdən ikisini seçmək təklifi 
          edilir. Sultan qonağını hasara tərəf gətirib özü kənara çəkilir. Hasardakı 
          pəncərədən içəridə top oynayan azı 30 gənc kənizi görmək olurdu. Onlar 
          o qədər gənc idi ki, ilk baxışdan oğlan uşağına oxşayırdılar. Amma çiyinlərinə 
          düşmüş mirvari düzülmüş hörüklərindən qız olduğu bilinirdi. Qızıl bilərzikli 
          yalın ayaqları qaçanda cingildəyirdi. Bütün gördüklərindən təsirlənən 
          qonağa elə gəldi ki, bütün bunlar ona başı bahasına başa gələcək və 
          o, düşünmədən qaçıb şəhər çıxdı. 
           Hərəmxanalar həmişə olub, yəqin olacaq da
           Hərəmxana kişi arzularının tam şəkildə reallaşması kimi görünür. 
          Səndən asılı qadınlar bütün istəklərini düşünmədən icra etməyə hazırdır. 
          Müasir dövrün varlı sultan, şeyx və əmirlərin hərəmxanaları təkcə yerli 
          gözəllərdən ibarət olmur. Müsir kənizlər arasında striptiz rəqqasələrdən 
          tutmuş fotomodellər, gözəllik msabiqələrini qaliblərinə qədər müxtəlif 
          sort qadınlar var. Onlardan əksəriyyəti burda öz xoşuna yaşayır. Bəzən 
          müəyyən müddətə müqavilə bağlanır və sonunda alınacaq qonorar dəqiq 
          göstərilir. Qadın buranı tərk etməli olarsa alacağı məbləğ həmişə göstəriləndən 
          bir qədər artıq olur. Müasir ərəb dünyasında hərəmxanalara qadın toplayanlara 
          «maşate» deyirlər. Onların biznesi qanunsuzdur, ona görə də onlarla 
          əlaqə qurmaq çox çətindir. Onlar qızları klublardan, barlardan, striptiz 
          rəqqasələrdən özləri seçir. Hərəmxanaya düşməkçün bu da azdı. Qızlar 
          bütün analizləri verir və tam tibbi müayinədən keçirlər. Sonra onların 
          bütün bədənlərinin tam epilyasiyası edilir, hətta qoldakı, kürəkdəki 
          tüklər də yox edilir. Epilyasiyadan sonra qadının bədəni süd və bal 
          iyi verməlidir deyən təbii üsullardan istifadə olunur. Epilasiya çox 
          ağrılı olur, amma bu da imtahanlardan biridir. Əgər qadın ağrıya güclü 
          reaksiya vermirsə deməli o, yataqda da soyuqqanlı və ehtirassz olacaq. 
          Sonuncu imtahanı bu qızlardan 2 nəfər sakitləşdirici narkotik qəbul 
          etmiş kişi götürür. Hərəmxana sahibləri belə narkotikləri şərab əvəzi 
          icdiyindən duyğuları kütləşmiş kişilərin ehtirasa gətirməkdə ustad olmaq 
          lazım olur. Maşate seçdiyi qızlar arasında daim mubahisə salıb onları 
          qıcıqlandırır. Çünki ona münaqişələri tez və davasız həll edənə qadın 
          lazımdı. Amma bu yolla seçilmiş qızların hamısı hərəmxanaya düşmür. 
          Bəzən onların pasportlarını əllərindən alıb fahişəliyə vadar edirlər. 
          
          Hazırda dünyanın ən böyük hərəmxanası quldur Ben Belinki sayılır. O, 
          Cənubi Çin dənizi böyunca Malayziya yaxınlığında gəmiləri qarət edir. 
          Deyilənə görə orda 900 kəniz saxlanır. Sırada dünyanın ən varlı adamlarından 
          biri Bruney sultanıdır. Onun hərəmxanasında 700 kənizi var. Onlardan 
          bəzilərinə onun heç əli də dəyməyib, onların oxuyub-oynamaq üçün bura 
          gətiriblər. 1992-ci ilin ABŞ gözəli elan edilmiş Şennon Makketik də 
          sultanın hərəmxanasına düşmüşdü. O, burda 3 ay qalandan sonra müqavilə 
          üzrə vaxt bitdiyindən vətənə qayıdandan sonra sultanı məhkəməyə vermişdi 
          ki, guya onu fahişə kimi işlədibmiş. Araşdırma zamanı məlum olur ki, 
          hərəmxanada olduğu müddətdə nə sultan , nə də onun qardaşları, nə də 
          oğulları amerikalı xanıma əl vurmayıblar. Müqavilənin sonunda danışıldığı 
          kimi 100 min dollar və hədiyyə kimi brilyant kolyesini alıb çıxıb gedib. 
          Səddam Hüseynin hərəmxanasında müxtəlif millətlərdən olan 500 nəfərədək 
          qadın saxlanırdı.
           Siyasi hərəmxana
           Bəzən hərəmxananı xristian aləmindəki monastrlarla müqayisə 
          edirlər. Qadınlar burda yeni ad, yeni din alır və tam müti olmağa hazırlanırdılar. 
          Qızlar bura daxil olanda bütün dünya ilə əlaqələrini kəsərək keçmiş 
          həyatlarıyla vidalaşırlar. Onlar ixtiyarına verilmiş ərazidə yeyir içir, 
          yatır, rəfiqələrilə görüşür, rəqs edir, xırda əl işləriylə məşğul olurlar.
          Ona görə də müqəddəs Qraal axtarışı haqqında hekayələrdə sirli qadınlar 
          arasına düşmüş cəngavərlər haqqında əhvalatlar əmələ gəlməyə başladı.
          Dünyanın gedisi ərəb dünyasına da təsir etməyə bilməzdi. 1903-cü ildə 
          Dar-Benkiranə qul bazarında satılmış Lalla Yasminin nəvəsi mərakeşli 
          Fatimə Mernessinin də əhvalatı böyük əks-səda doğurdu. 15 il Fes hərəmxanasında 
          keçirmiş nənəsinin danışdıqlarından Fatimə 1984-cü ildə «Mərakeş qadınların 
          gözüylə», 3 ildən sonra isə «Siyasi hərəmxana» adlı kitabları çap etdirdi. 
          Hər iki kitab qadağan olundu. Siyasi hərəmxana kitabında peyğəmbərə 
          hörmət və sayğı saxlanılmaq şərtilə Məhəmməb peyğəmbərdən bu yana qadına 
          qarşı olan bütün haqsızlıqlar göstərilir və deyilirdi ki, peyğəmbərimizin 
          nəsihətləri təhrif edilmişdir ki, qadının müsəlman cəmiyyətində əsarətdə 
          olmasınıa bəraət qazandırılsın. Müəllif 1989-cu ildə Xomeyniyə xoş olmayanların 
          80 nəfərlik qara siyahısına salınmışdır. 
          ***
          Hərəmxana, göbək rəqsi və 1001 gecə nağılları - bunlar ərəb erotizminin 
          əsasını təşkil edir. Bütün bunların tamam yoxa çıxması üçün kiminçün 
          nağıl, kiminçünsə qızıl məhbəs olan bu dünya tamamilə yer üzündən silinməlidir. 
          Bele şeyləri isə bəni adəm bilməz…
Qadın baxışı