…İndi
bir şey yaxşıdı ki, day quş dalınnan meşəyə-filana getməyə
ehtiyac yoxdu. Pulun varsa, quş özü evinə gələr, hələ
meşə də. Pulun yoxsa, kefin istəyəndə radionun və ya TV-nin
qulağını burub musiqi eşidə bilərsən. Düzdü,
yaxşı musiqi də olur, amma bəzən elə sözlər eşidirsən,
adam Cin atını yəhərsiz-yüyənsiz minməli olur. Sonra bir
başqa mahnı, yenə Cin atına minirsən. Sonra adam fikirləşir
ki, dəqiqədə bir nöş minib-düşürəm? Cin atına minmək bir
ayıb, düşmək iki ayıb… Yeri gəlmişkən, at minmək faydalı
şeydi. Lətifə.
Bir uşaq görür ki, atası hər gün saat 1-də evdən çıxıb
tövləyə gedir və düz bir saat sonra çıxır. Uşağı maraq
bürüyür və gedib baxanda görür ki, at dayanıb tövlənin
ortasında, mürgüləyir, atası da atın belində mürgüləyir.
Soruşur ki, niyə belə edirsən? Atası deyir: «Oğul, həkim
mənə məsləhət görüb ki, gündə bir saat at minim»… Gələk
mətləb üstünə. Hörmətli bir şairin gözəl bir şeri var:
Bir mən
olum, bir sən, bir uçuq kaha,
Heç nə istəmirəm taledən daha…
Sənin kədərini alıb çox baha,
Sevinci havayı satmaq istərəm.
Məzkur
bəndin ikinci hissəsini xüsusi analiz eləmək istəməzdim.
Burada çox uğursuz bir ticari əməliyyatdan söhbət gedir.
Apar qaytar o kədəri, qaqa, üstündə qalacaq… Gələk mahnının
birinci qisminə. Şair idealistdi, deyir ki, sən olandan
sonra «Mersedes», komfortlu mənzil, daça…, heç nə istəmirəm.
Amma mahnını
oxuyan xanım, görünür, bununla razı deyil. O, hedonistdi,
bir həsir, bir məmmədnəsir kahada yaşamaq istəmir, alternativ
təklifi var: onu yaxınlıqdakı bağ maraqlandırır:
Bir mən
olum, bir sən, gəl gedək bağa…
Şair sevgidən yazıb, müğənni erotikadan oxuyur. Şair ilişgiləri
leqallaşdırmaq və legitimləşdirmək istəyir, müğənni konfidensiallaşdırmaq
və «dolya vorovskaya» fəlsəfəsinə soxmaq istəyir. Şair
Moşu demiş: «Naməhrəmlə parka gedən şairə, biqeyrət şairə
xalq heç heykəl qoyarmı, ay Seda xanım? Zalımın balası,
qaxıl evində otur, şairi də yoldan çıxarma». Üstəlik,
kədər-sevinc barterini məxfi şəraitdə («bir mən olum,
bir sən») həyata keçirmək istəyi, yəqin ki, müğənni qızın
vergidən yayınma qəsdini də ehtiva edir… Və
ya Qasım bəy Zakirin məşhur bir qoşması var. Xalq artisti
görün onu günə salıb. Zakir deyir:
Gül yanağın
görüb düşsün torpağa,
Bülbülü gətirib əfqanə, gəlsin.
Şair deyir
ki, sevgilinin yanağı o qədər gözəldi ki, gül o yanağı
görəndə paxıllıqdan yanacaq, epilepsiyalı xəstə kimi torpağa
düşəcək. Bülbül isə əfqanə gələcək. Çünki o qafil elə
bilirdi ki, ən gözəl güldü, indi görəndə ki, bu qızın
yanağı daha gözəldi. Öz-özünə deyəcək: «Kaş ya mən oğlan
olaydım, bu qızı sevəydim, ya da kaş bu qız gül olaydı,
mənim sevgilim olaydı. İndi baxın xalq artisti necə improvizasiya
edir və Zakiri necə interpretasiya edir:«Gül
CAMALIN görüb düşsün torpağa…» «Camal» geniş mənada gözəllikdi,
dar mənada isə gözəl sifətdi. Sifətə isə kaman kimi qaş
da daxildi, ox kimi kirpiklər də, piyalə kimi göz də,
burun da, çənə də, bulud kimi zülf də, püstə dodaqlar
da. Amma şerdə konkret ünvan var, gülü pripadkalı xəstə
kimi özündən getməyə məcbur edən bunların heç biri yox,
onun GÜL YANAĞIDIR. İkinci
misrada şair deyir:«Bülbülü
GƏTİRİB əfqanə gəlsin» Yəni bülbül bu gözəlin onun sevgilisi
olmadığından ahü əfqanə gələcək.
Xalq artisti isə deiyr ki, o, (sevgili) «BÜLBÜLÜ GÖTÜRÜB
ƏFQANƏ GƏLSİN». Atası rəhmətlik, bəyəm sevgili üçə, yeddiyə
və ya cümə axşamına gedir? Şair badi-səbadan ismarıc göndərəndə:
«Dəsmal götürüb ağlamağa gəlsin» demir axı. Deyir: «Gözəllər
çıxıbdı seyranə…», «Süzülür hər yerdə peymanə», «Qərq
olsun yaşıla-ala sərasər», naz ilə sallana-sallana gəlsin.
Sevgilini də ölü yerinə dəvət edərlər? Bülbülnən də ölü
yerinə gedərlər? Bu da təzə fasondu? Ayıbdı, vallah, ayıbdı.
Xalq artisti, görünür, mollalarla çox oturub-durur.