Vətənim içimdədi

Bu günlərdə içərişəhərlilərin qırxpilləkan adlandırdığı yerdən İçərişəhərə girəndə başıma daş qırıqları səpələndi. Qəza olmadı, çünki qoruyucu torlar asılmışdı. Bir növ dünya standartlarına uyğun. İri daşlar onların arasında qalır, xırda parçalarsa toz kimi ordan keçənlərin başına səpələnirdi. Elə də gediş-gəliş yox idi. Yəqin içərişəhərlilər bu təmir işlərinə bir növ öyrəncəlidi və marşrutlarını «təmir-bərpa» işələrinin qrafikinə uyğunlaşdırırlar. Bilmirəm başıma toz səpələndiyindənmi, ya qırxpilləkanı birnəfəsə qalxandan sonra qarşımda açılar meydanın əzəmətindənmi qala divarlarını ovub tökənlər diqqətimdən yayındı.
Az keçmiş qala divarının söküntüsünün dərəcəsini İnternetdə izlədim. Qanımı damarımda donduracaq dərəcədə dəhşətli bir səhnə idi. Qala divarının oval hissəsi az qala bünövrəyədək tam sökülmüşdü. Təxminən bir metrədək qalınlığı olan qədim divarın daş qatlarının arasından qum, torpaq layı yerə səpələnmişdi. Qədimdə divarların arasını doldurmazdılar. Ara saxlayar və möhkəmlik lazımsa torpaqla doldurardılar. Belə divar isti və soyuğa davamlı olur. Qədim qala divarının yerində armaturlu, beton tökməli, ağappaq karyer daşı ilə yenisi tikilirdi. Bəlkə də burada turistlərə xidmət edəcək bir kafe də olacağı nəzərdə tutulub. Mən bu barədə yazı yazmağa çırmanıncan işlərini yəqin artıq bitiriblər də. Yəqin İçərişəhərin «bərpası» bitənəcən bu məkanı sevənlər, hər daşına can qoymuş memarlar, bərpaçılar qəbirlərində yüz dəfə fırlanacaqlar.
Bakı, göbəyi İçərişəhər qarışıq indi bədən üzvlərini silikonla əvəz etmiş gözəlçələrə bənzəyir. Baxanda yenilikdən çənən düşür, amma ürəyinə yatmır ki, yatmır. Olacaqlar ürəyimə damırmış kimi İnternetdə Bakının çox da uzaq olmayan keçmiş şəkillərini görəndə onları toplamaq ehtirasımdan da keçə bilmirəm. Özümü inandırıram ki, İnternetdən qaçmayacaq ki, kompüterin yaddaşına köçürmək nəyə lazım? Amma alınmır. Artıq nostalji adlı qovluğumda mənim bu yaxınlaracan tanıdığım Bakı uyuyur.
Tariximizi amansız cərrah kimi anasteziya olmadan kəsib atırlar. Elə bil ki, sənin əllərin və ayaqların bağlıdı. Ağzına köhnə əski dürtüblər ki, səsin çıxmasın və hər dəfə hansısa orqanını kəsib gözünün qarşısında itlərə atırlar. Sən heç nə deyə bilmirsən, danışmırsan. İstəsən sosial şəbəkədə boğazını cıranacan bağıra bilərsən. Axı adamı öldürüb sonra «bağışla, bilmədim» demək olmaz. Həmişə xəyanət etmək də olmur. Çünki sonra «düzələcəm, hamısını yerinə qaytaracam» desən də alınmayacaq. Əlamətdar məqamda aradan çıxıb sonra ara sakitləşəndə geri qayıdıb həmişəki kimi gülümsəmək də olmur. Hər şeyin cəzasını çəkəcəyik. Ya biz, ya da balalarımız.
Balalarımız erməniyə sübut edə bilməyəcək ki, qala divarı 21-ci əsrdə tikilməyib. Necə ki, 11-ci əsrdə Qız qalasını bərpa edən birisi öz adını divara yapışdırmaq istədi. İndi bu əl boyda daş parçasına görə bütün mənbələr Qız qalasının 11-ci əsr tikilisi olduğunu yazır. Balalarımız çox yox, 100 ildən sonra qala divarının içindəki İran istehsalı armaturların hardan cıxdığını farslara izah edə bilməyəcək. Farslar da mənalı baxışla baxıb üzümüzə yüzilliklər boyu olduğu kimi gülümsəyəcəklər. Xristianlar Qız qalasının qədim şəkillərini tapıb müqəddəs Varfolomey kilsəsinin olmasını sübut etməkçün şəkilləri bir-birinə yapışdırıb tarix yapırlar. Bizim tarix sökənlərsə «Tikinti və bərpa işləri böyük iş təcrübəsi və səriştəsi olan mütəxəssislər tərəfindən aparılır» deyir.
Biz pudralı, parikli, silikonlu Bakını qəbul etməliyik. Çünki bura Vətəndi. Bu Vətənin yaşı televizorda deyilən kimi 20-30 il deyil. Qala divarlarının, Qız qalasının daşlarının qaralığı bəzi düşüncələrə görə yeni tikilən şadlıq saraylarının ağlığı və işıqlılığı qarşısında heç də pis görünmür. Bizim hiddətimizi heç cür anlaya bilməyənlər İtaliyada qədim amfiteatrın qalıqlarını qabağına alıb qatan buldozeri təsəvvür eləsin. Belə səhnələrdə yəqin ki, buldozerin qarşısını kəsib yerə uzunan ən azı 50 nəfər italiyalının çığırtıları da olacaq.
İnsan bağlı olduğu hər şeyi itirəndən sonra bir tək canına hələ də sahib olduğundan sevinc hissi keçirməlidi, yəqin. Əlbəttə, Vətən daş-divar deyil. Vətən torpaq və qəbirlərdən də yüksəkdədir. Vətənin ünvanı ürəkdi. Gəlin hamılıqla Bakını yeni mənzilə, ürəklərimizə köçürək. Onu burda sökməyə kimsənin qüdrəti çatmaz…